Логотип

ՊԱՆԱՄԱՅԻ ԾՈՑՈՒՄ ԱՌԱՋԻՆ ԱՆԳԱՄ ՕՎԿԻԱՆՈՍԱՅԻՆ ԽՈՐ ՋՐԵՐԸ ՄԱԿԵՐԵՍ ՉԵՆ ԲԱՐՁՐԱՑԵԼ

Պանամայի ծոցում առաջին անգամ Upwelling չի եղել. օվկիանոսային խոր ջրերը մակերես չեն բարձրացել։ Դա կարող է անդրադառնալ ձկնորսության և օվկիանոսային գործընթացների վրա, որոնք զգայուն են կլիմայի փոփոխության նկատմամբ։

Upwelling-ն օվկիանոսային խոր ջրերը մակերես բարձրանալու բնական երևույթն է։ Քամին մակերեսային ջրերը հեռացնում է ափից՝ խոր ջրին հնարավորություն տալով բարձրանալ և լրացնել բացը։ Քամուց տեղահանված մակերեսային ջրերը փոխարինվում են սննդարար նյութերով հարուստ սառը ջրով։

Սմիթսոնյան արևադարձային հետազոտությունների ինստիտուտի (Smithsonian Tropical Research Institute) գիտնականների խումբն այս խանգարումը կապել է պասսատների՝ արևադարձային լայնություններում տարվա ընթացքում համեմատաբար հաստատուն ուղղությամբ փչող քամիների հետ:

Հայտնագործությունը ցույց է տալիս, թե ինչպես կարող է կլիմայի փոփոխությունը անմիջականորեն ազդել կարևոր օվկիանոսային գործընթացների և դրանցից կախված ափամերձ համայնքների վրա։ Հետազոտությունը հրապարակվել է PNAS-ում։

Կենտրոնական Ամերիկայում չորային սեզոնի ընթացքում, որը սովորաբար տեղի է ունենում դեկտեմբերից մինչև ապրիլ ընկած ժամանակահատվածում, հյուսիսային պասսատները Պանամայի ծոցում ալիքների բարձրացում են առաջացնում պարզաբանում է Naked Science-ը։ Երբ սառը ջրերը խոր օվկիանոսից բարձրանում են դեպի մակերես, դրանք աջակցում են ձկնորսությանը և պաշտպանում են մարջանային խութերը ջերմային սթրեսից։ Սառը ջրերը նաև զգալիորեն սառեցնում են Պանամայի Խաղաղ օվկիանոսի ափը տարածաշրջանում «ամառային» արձակուրդային ամիսների ընթացքում։

Հետազոտողներն ավելի քան քառասուն տարի հետևել են սեզոնային ջրհեղեղի ցիկլին՝ փաստաթղթավորելով դրա հետևողական կրկնությունը հունվարից ապրիլ ընկած ժամանակահատվածում։ 2025 թվականին, տարիների դիտարկումների ընթացքում առաջին անգամ, սեզոնային ջրհեղեղ չի հայտնաբերվել։ Դրա պատճառով ջրի ջերմաստիճանի սպասվող նվազումը և ծովային արտադրողականության աճը տեղի չեն ունեցել։

Հետազոտողները նշում են, որ անհրաժեշտ են լրացուցիչ հետազոտություններ՝ մեխանիզմները ճշգրիտ որոշելու և ծովային ռեսուրսների վրա հնարավոր երկարաժամկետ ազդեցությունը գնահատելու համար։

News.am