Ադրբեջանցիները հուլիսի 15-ի դրությամբ ոչնչացրել են օկուպացված Ստեփանակերտում գտնվող բոլոր 25 հուշարձաններն ու կիսանդրիները, որոնք կանգնեցվել են ականավոր անհատների պատվին և տասնամյակներ շարունակ ձևավորել են Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաքի մշակութային կերպարը: Այս մասին հայտնել է Արցախի մշակույթի և զբոսաշրջության զարգացման գործակալությունը: Հուշարձանների անհետացման փաստը հաստատվում է Google Earth-ի արբանյակային պատկերների վերլուծությամբ, ինչպես նաև ադրբեջանական սոցիալական ցանցերում հրապարակումներով։
Գործակալությունը Ստեփանակերտի հուշարձանային ժառանգության լիակատար ոչնչացումը անվանել է մարտահրավեր միջազգային հանրությանը և հայկական իշխանությունների համար:
Քաղաքի տարածքից ջնջվել են Հայրենական մեծ պատերազմի հերոսների՝ մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանի, ծովակալ Հովհաննես (Իվան) Իսակովի, օդաչու Նելսոն Ստեփանյանի հուշարձանները: Ոչնչացվել են նաև այնպիսի մշակութային գործիչների հուշարձաններ, ինչպիսիք են Հենրիխ Բարխուդարյանը, Հովհաննես Թումանյանը, Խաչատուր Աբովյանը, Վահրամ Փափազյանը, Շառլ Ազնավուրը, Հովհաննես Այվազովսկին, ինչպես նաև իրավապաշտպան Անդրեյ Սախարովը:
Հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի կիսանդրու ճակատագիրը դեռևս պարզվում է: Անհետացածների թվում էին ազատագրական շարժման մասնակիցների և հայրենիքի պաշտպանների՝ Աշոտ Գուլյանի (Բեկոր), Քրիստափոր Իվանյանի, Անատոլի Զինևիչի և Յուրի Պողոսյանի հուշարձանները:
Օկուպացված քաղաքում ադրբեջանցիները ոչնչացրել են նաև բոլշևիկ հեղափոխական գործիչների՝ Ստեփան Շահումյանի, Ալեքսանդր Մյասնիկյանի և Ալեքսանդր Ծատուրյանի հուշարձանները: Հեռացված քանդակների ճակատագիրը անհայտ է, սակայն, հաշվի առնելով ադրբեջանական իշխանությունների կողմից հայկական մշակութային ժառանգության շարունակական ոչնչացման պրակտիկան, շատ հավանական է, որ դրանք լիովին ոչնչացվել են:
Այս հուշարձանների արժեքը կայանում էր ոչ միայն դրանց պատմամշակութային նշանակության, այլև հեղինակի մակարդակի մեջ. ստեղծողների թվում էին ինչպես հայտնի հայ վարպետներ, այնպես էլ միջազգային ճանաչում ունեցող քանդակագործներ, այդ թվում՝ հայտնի ռուս հեղինակներ Սալավատ Շչերբակովը և Գրիգորի Պոտոցկին՝ Այվազովսկու և Սախարովի հուշարձանների հեղինակները:
Ստեփանակերտում քանդված առաջին հուշարձանը Ստեփան Շահումյանի հուշարձանն էր, որի անունով քաղաքը՝ Արցախի Հանրապետության մայրաքաղաքը, կոչվել է ավելի քան մեկ դար առաջ:
2023 թվականի սեպտեմբերից ի վեր Ադրբեջանը հողին է հավասարեցրել Արցախում չորս գյուղ և ոչնչացրել մի քանի տասնյակ մշակութային հուշարձաններ, այդ թվում՝ ավելի քան 10 եկեղեցի, գրեթե 50 հուշահամալիր, քանդակներ և խաչքարեր: Armenia Today-ը տեղեկություններ է հավաքել Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում ոչնչացված բոլոր պատմական և մշակութային նշանակության հուշարձանների մասին, որոնք դարձել են Բաքվի կողմից իրականացվող մշակութային ցեղասպանության քաղաքականության զոհ։
Armenia Today
