2023-04-17 11:56
Ашот АРАМЯН
0
ՎԱՐԺՎԵԼ ԲԱՐՁՐ ԳՆԵՐԻՆ
ԵԱԶԲ-ի մակրոտնտեսական զեկույցը. «դեպի Հայաստան միգրացիոն ներհոսքի ազդեցության աստիճանական սպառում»
Ապրիլի 10-ին Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) վերլուծաբանները ներկայացրել են բանկի մասնակից 6 պետությունների, այդ թվում՝ Հայաստանի վերաբերյալ մակրոտնտեսական զեկույցի հերթական թողարկումը, որում գնահատական է տրված համաշխարհային տնտեսության ներկա վիճակին և դրա ազդեցությանը ԵԱՏՄ+ երկրների վրա…
Նյութում նշվում է, որ համաշխարհային գնաճի բարձր մակարդակը կարող է ազդեցություն ունենալ ԵԱԶԲ-ի գործառնությունների տարածաշրջանի տնտեսությունների զարգացման վրա: Հաշվի առնելով տարածաշրջանի երկրների գերակշիռ մասում ներմուծվող գնաճի մեծ մասնաբաժինը, դա կդժվարացնի սպառողական գների աճի զսպման քաղաքականության իրականացումը: Իսկ ԱՄՆ-ը և ԵՄ երկրները, ամենայն հավանականությամբ, ստիպված կլինեն վարժվել գնաճի ավելի բարձր մակարդակների (3-5%) և, որպես հետևանք, ավելի բարձր տոկոսադրույքների պայմաններում ապրելուն: Միաժամանակ ԵԱԶԲ վերլուծաբանները համարում են, որ գլոբալ ռեցեսիայի ռիսկերը պահպանվում են, ինչը կարող է ազդել ԵԱՏՄ+երկրների տնտեսական աճի հեռանկարների վրա:
ԵԱԶԲ-ի գլխավոր տնտեսագետ Եվգենի Վինոկուրովի խոսքերով՝ «Հայաստանի և Ղրղզստանի պարագայում պետք է հաշվի առնել միգրացիոն ներհոսքի ազդեցության աստիճանական սպառումը, ինչը կարող է հատկապես նկատելի դառնալ ընթացիկ տարվա երկրորդ կիսամյակում»:
Այս պայմաններում հասկանալի է դառնում Հայաստանի ֆինանսական մեգակարգավորողի զգուշավորությունը, որը, չնայած մարտին գնաճի թուլացմանը և Փաշինյանի աշխատակազմի առանձնակի անհամբեր անդամների ջերմեռանդ կոչերին, չի շտապում մեղմացնել դրամավարկային քաղաքականությունը և, մասնավորապես, իջեցնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը։
Հենց գնաճի խնդրի լուծումն է մնացել երկրների մեծ մասի դրամավարկային կարգավորիչների ուշադրության սևեռակետում. 10 կենտրոնական բանկեր մարտին բարձրացրել են հիմնական տոկոսադրույքները: 2022 թվականի սկզբից ԴՊՀ-ն արդեն 9 անգամ բարձրացրել է տոկոսադրույքը։ Կարգավորիչների մեծամասնությունը շարունակում է հավատարիմ մնալ խրոխտ հռետորաբանությանը:
Ընդ որում գնաճի դեմ պայքարի արդյունքը դարձավ փոխառությունների արժեքի զգալի աճը բոլոր ոլորտների՝ տնային տնտեսությունների, ձեռնարկությունների, բանկերի և կառավարությունների համար: Առաջին հետևանքներն ի հայտ եկան ֆինանսական մասնահատվածում. Silicon Valley Bank-ի, Silvergate-ի և Signature Bank-ի սնանկացումը ԱՄՆ-ում և բանկային ոլորտի խնդիրները Եվրոպայում, ներառյալ Credit Swiss-ը: Բայց տոկոսադրույքների բացասական ազդեցությունը միայն ֆինանսական հատվածով չի ավարտվի. ձեռնարկությունների համար վարկավորման մատչելիության սահմանափակումը նկատելի է դառնում, բիզնեսը սկսել է ակտիվորեն փնտրել ծախսերը կրճատելու ուղիներ: Առաջին հերթին, կրճատման տակ են ընկել ՏՏ-ի ծախսերը, որոնք բիզնեսը սկսում է դիտարկել որպես ոչ պրոֆիլային։ Արդյունքում, COVID-19-ի առաջացրած բումից հետո ՏՏ ոլորտի ընկերությունները բախվում են իրենց ծանրաբեռնվածության մակարդակը նվազեցնելու անհրաժեշտությանը և ստիպված են կրճատել անձնակազմը։ Այս տարվա առաջին երկու ամիսներին միայն ԱՄՆ-ում աշխատանքից ազատվել է ոլորտի ավելի քան 118 հազար աշխատող։ Ընդ որում, ՏՏ ոլորտի խոշորագույն ընկերությունները շարունակում են հայտարարել սպասվող կրճատումների մասին։
Այս պայմաններում Հայաստանի տնտեսությունը պահպանում է աճի բարձր տեմպերը, և հիմնական շարժիչ ուժ է մնում ծառայությունների ոլորտը, որի դինամիկայի 70%-ն ապահովված է տեղեկատվական-հաղորդակցական ոլորտի և ֆինանսական գործունեության ընդլայնմամբ: Դրա հետ մեկտեղ, ինչպես նշում են զեկույցի հեղինակները, «ծառայությունների և արդյունաբերության ոլորտներում շարունակվել է տնտեսական ակտիվության աստիճանական դանդաղման միտումը, ինչը վկայում է պահանջարկի աստիճանական կայունացման մասին»: Մշակող արդյունաբերությունները հունվար-փետրվար ամիսներին աճել են 6,6%-ով (նախորդ տարվա համեմատ), դրա հետ մեկտեղ հանքարդյունաբերության ոլորտում պահպանվել է անկումը (մինուս 9,6%) ՝ կապված Թեղուտի պղնձի հանքավայրում աշխատանքների դադարեցման հետ:
Ներկրման համեմատ ապրանքների արտահանման աճի առաջանցիկ տեմպերի պահպանումը նպաստում է նաև հայկական արժույթի փոխարժեքի կայուն ամրապնդմանը։ Փետրվարի արդյունքներով դրամը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ ամրապնդվել է առևտրային գործընկեր երկրների արժույթների զամբյուղում: Դոլարի նկատմամբ դրամն արժևորվել է 21,8%-ով, եվրոյի նկատմամբ՝ 24%-ով, փետրվարի համեմատ մարտին դրամն արժևորվել է դոլարի նկատմամբ ևս 1,3%-ով, Եվրոյի և ՌԴ ռուբլու նկատմամբ, համապատասխանաբար՝ 1,3%-ով և 5%-ով: Ընդ որում, Հայաստանի ազգային արժույթը շարունակել է աստիճանաբար թանկանալ 2023 թվականի մեկնարկից սկսած ողջ ժամանակահատվածում։ Դրամի փոխարժեքի ամրապնդմանը, ԵԱԶԲ-ի վերլուծաբանների կարծիքով, կնպաստեն դրամական փոխանցումների պահպանումը բարձր մակարդակի վրա և ներկրման համեմատ արտահանման աճի առաջանցիկ տեմպերը:
Փետրվարի վերջին Հայաստանի միջազգային արժութային պահուստների մակարդակը կազմել է 3,5 մլրդ դոլար, իսկ պետական պարտքը՝ 10,6 մլրդ դոլար։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2024-05-29 09:04Некомпетентность властей прямо угрожает безопасности и имуществу людей Кадровая политика Пашиняна, основанная на «собачьей» преданности лично ему с неизбежными в подобных случаях лестью и подхалимством, привела к тому, что в ближнем к нему кругу остались только самые лояльные, но отнюдь не самые компетентные. С течением времени даже случайно попавшие в высшие и средние эшелоны власти компетентные специалисты были по тем или иным причинам отстранены от дел. И сегодня воскресшая после Спитакского землетрясения зона бедствия доказывает, что умение подхрюкивать и заразительно смеяться на несмешные шутки шефа – не самое выдающееся качество чиновников, обернувшееся большой бедой для простых людей…
-
2024-05-28 10:22Насколько реален прирост промышленного производства на 26,8% при приросте генерации электроэнергии на… 0,4% Обнародованный 27 мая свежий макроэкономический отчет национального Статкомитета, охватывающий показатели 4-х месяцев текущего года (в сравнении с тем же периодом 2023 года), не принес ровно ничего сенсационного. Кажется, уже исчерпаны все возможные и невозможные «сенсации», мухлевки и подтасовки властей, призванные чисто статистически сильно приукрасить нашу суровую экономическую действительность…
-
2024-05-27 10:29Большой любитель все ставить с ног на голову, правительство Пашиняна из кожи вон лезет, чтобы доказать, что в стране активно идет процесс экономической диверсификации во всех направлениях. Однако чертова статистика все никак не хочет зарегистрировать преподносимые властями мнимые достижения. Начинает создаваться устойчивое ощущение, что власти даже не совсем понимают сути диверсификации, и вместо того, чтобы, например, расширять географию и торговый оборот, увеличивать экспорт на новые рынки сбыта (с их добавлением к традиционным проверенным рынкам), напротив, увеличивают свою зависимость от издавна сложившихся рынков…
-
2024-05-27 10:20Наводнение на севере Армении обнажило низкое качество построенных дорог и мостов Сегодня Никол Пашинян и министр территориального управления и инфраструктур Армении Гнел Саносян получили возможность воочию лицезреть качество построенных ими дорог и мостов, размытых и обрушенных вышедшими из берегов водами реки Дебед. Недавнее признание Пашиняна прямо на заседании правительства в том, что «они не умеют строить» и только-только, после 6 лет правления, учатся этому, 25 мая обернулось настоящим бедствием для населения, не считая безвозвратно ушедших под воду сотен миллионов долларов взятых правительством кредитов…
