2021-09-09 12:50
Давид САРКИСЯН
Ո՞Վ Է ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԵՐԱՇԽԱՎՈՐԸ, ԵԹԵ ՈՉ ՄԵՆՔ
Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարի փոփոխությանը զուգընթաց՝ Ադրբեջանում կրկին սրվել են ռուս զինծառայողների ներկայության անցանկալիության տրամադրությունները։ Ինչպես հայտնի է՝ Ադրբեջանը տորպեդահարում է ռուսական զորակազմի մանդատի շուրջ բանակցությունները և պնդում, թե խաղաղապահներն Արցախում տեղակայված են ժամանակավորապես։
Ակնհայտորեն՝ Ադրբեջանը եվ Թուրքիան անելու են ամեն ինչ ռուսական ռազմական ներկայությունն Արցախի՝ մեզ մնացած հատվածում նախ նվազեցնելու, ապա և չեզոքացնելու ուղղությամբ։ Արևմտյան պետությունների, նախևառաջ ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի շահերը ևս հանգում են ռուս խաղաղապահներից տարածաշրջանն ազատելուն և նրանց փոխարինելուն, օրինակ, թուրք խաղաղապահներով (Ակնայում գործող ռուս-թուրքական մշտադիտարկման համատեղ կենտրոնը դրա առաջին ծիծեռնակն է):
Թե ինչ է լինում թշնամական զորքի առջև անպաշտպան մնացած հայության հետ, մենք լավ գիտենք։ Մեր նորագույն պատմության ամենաողբերգական էջերից մեկը 1991-ի մայիսին բռնազավթված Գետաշեն և Մարտունաշեն գյուղերում խորհրդային բանակի և ադրբեջանական ՕՄՈՆ-ի իրականացրած «Օղակ» գործողությունն է, ինչի հետևանքով այդ տարածքը բռնի հայաթափվեց։ 
Արժե հիշատակել այն հանգամանքները, որոնց պայմաններում տեղի ունեցավ այդ հանցագործությունը։ Խորհրդային Միության հոգեվարքի օրերն էին, Մոսկվայից կենտրոնացված կառավարում չկար, և խորհրդային ու ադրբեջանցի զինվորականներն անձնագրային ռեժիմի ստուգման պատրվակով պատերազմական հանցագործություններ իրականացրին խաղաղ հայ բնակչության դեմ, գնդակահարեցին և կացնահարեցին տարեցներին, գերեվարեցին այդ գյուղերի տղամարդկանց։
«Օղակ» գործողությունը, ինչպես ադրբեջանական զինուժի հարյուրավոր այլ ռազմական հանցագործություններ, առայսօր անպատիժ է մնացել։ Փոխարենն Ադրբեջանը և Թուրքիան ավելի քան 30 երկրների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ ստեղծել են միջպետական հանձնաժողով, որը պետք է հետաքննի արցախյան վերջին պատերազմում իբր հայերի կատարած ռազմական հանցագործությունները։
Ցավալիորեն, ինչպես 30 տարի առաջ, այնպես էլ այսօր Արցախի ժողովրդի անվտանգության ապահովումը թողնված է երրորդ երկրի վրա։ Հայաստանն իսպառ հրաժարվել է Արցախի անվտանգության երաշխավորի իր երբեմնի կարգավիճակից։ Ինչպես հայտնի է, Պաշտպանության բանակն այլևս չի համալրվում հայաստանցի զորակոչիկներով, լուրջ հարցականի տակ է զինտեխնիկայի փոխադրումը Լաչինի միջանցքով։ Չկա նաև իրավապայմանագրային բազա Հայաստանի և Արցախի միջև՝ հնարավոր նոր պատերազմի դեպքում ՀՀ-ի պարտավորությունների առումով։
Թեև այսօր ռուսական խաղաղապահ զորակազմն է ապահովում Արցախի՝ մեզ մնացած հատվածի բնակչության ֆիզիկական անվտանգությունը, ռուս զինծառայողների ներկայությամբ ադրբեջանցիները թիրախավորում են խաղաղ քաղաքացիական բնակչությանը և ենթակառուցվածքները։ Թշնամին Շուշիից կրակում է Ստեփանակերտի ուղղությամբ, քարկոծում Կարմիր Շուկայով անցնող հայկական պետհամարանիշերով մեքենաները, կրակ բացում հայկական դիրքերի, բնակավայրերի, արոտավայրերի ուղղությամբ։
Ռուսական խաղաղապահ զորակազմի՝ Արցախում գործելու հանձնառությանը մնացել է չորս տարի։ Այդ չորս տարում տարածաշրջանում և Ռուսաստանի ներսում կարող են անկանխատեսելի և շրջադարձային փոփոխություններ լինել, ռուս-թուրքական հարաբերությունների բնույթը կարող է տրամագծորեն փոխվել, և այդ դեպքում բնավ երաշխիք չկա՝ ո՞վ է ապահովելու Արցախի հայության անվտանգությունը։ Արցախը չի կարող և չպետք է դառնա Աֆղանստան, ռուսական զորքն էլ՝ ամերիկյան խաղաղապահ կոնտինգենտ։ Թալիբները, իմա՝ Ալիևները, Արցախում երբեք չպետք է գան իշխանության։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.