2021-11-18 15:19
Давид САРКИСЯН
ԿՈՂՄՆՈՐՈՇՎԵ՛Ք՝ ԲԱՔՈՒՆ ՈՒ ԱՆԿԱՐԱՆ ԽԱՂԱՂԱՍԵՐ ՀԱՐԵՎԱ՞Ն ԵՆ, ԹԵ՞ ԹՇՆԱՄԻ
ՀՀ ճանաչված տարածքի նկատմամբ ադրբեջանական ոտնձգություններին շտապել է իր աջակցությունը հայտնել Թուրքիայի պաշտպանության նախարարը։ Եվ դարձյալ՝ ոչ միայն չճանաչված Արցախի, այլև միջազգային ընտանիքի լիիրավ անդամ Հայաստանի դեմ ագրեսիվ պատերազմը ողջունող միակ երկիրը Թուրքիան է։ Դեռևս 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Անկարան այդպես էլ չկատարեց ՄԻԵԴ-ի սահմանած միջանկյալ միջոցը, ինչը ենթադրում էր պատժամիջոցների կիրառում Թուրքիայի նկատմամբ։
Սյունիքի տարածքի մի մասի ակնհայտ եվ անհերքելի զավթման ֆոնին հայաստանյան իշխանությունը, փոխանակ Թուրքիայի և Ադրբեջանի դեմ միջազգային սանկցիաներ կիրառելու համար զեկույցներ ուղարկեր միջազգային կառույցներին, ռազմական ագրեսիայի անհերքելի փաստերի լրակազմը հրապարակայնացեր ի լուր աշխարհի, զբաղված է Ռուսաստանին և ՀԱՊԿ-ին սպառնալով, թե այլ դաշնակից կգտնի։
ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի գրասենյակի տարածած հայտարարությունը պատեհ առիթ էր՝ միջազգային խոշորագույն այդ կառույցին հիմնավորապես ներկայացնելու Հայաստանի՝ միջազգայնորեն ճանաչված տարածքի մի մասի ադրբեջանական էքսպանսիան, և այդ անքննելի փաստերի հիման վրա պահանջելու ՄԱԿ-ից պատժամիջոցներ սահմանել Ադրբեջանի և Թուրքիայի նկատմամբ։ Զուգահեռաբար՝ պաշտոնական Երևանը կարող էր շարունակաբար համալրել ՄԻԵԴ-ում Թուրքիայի և Ադրբեջանի դեմ բացված վարույթները։ Ճիշտ է, այդ դատավարությունները չէին կանգնեցնի պատերազմը, բայց կարող էին առնվազն զսպել թշնամուն։
Որևէ քաղաքական հայտարարություն, առավել ևս՝ երկու կողմերին ուղղված անդեմ կոչ, չի կարող փոխարինել միջազգային դատական ատյանի կայացրած ակտին, ինչպես, օրինակ, Կոսովոյի դեպքում։ Ի վերջո, Սերբիայի դեմ սահմանված միջազգային սանկցիաների իրավաքաղաքական հիմքը վավերագրված ցեղասպանությունն էր, և արևմտյան երկրները մեկտեղվեցին հավաքական ինքնապաշտպանության սկզբունքի առաջնայնության հիման վրա:
ՄԻԵԴ-ում Թուրքիայի և Ադրբեջանի դեմ ներկայացված միջպետական գանգատները չեն կարող իրավաքաղաքական ընդունելություն գտնել, քանի դեռ հայաստանյան իշխանության պաշտոնական քարոզչությունը այդ երկու պետությունների խաղաղասիրության, ոչ թե նրանց իրագործած ռազմական հանցանքների մասին է։
Ի վերջո, որևէ միջազգային դատական ատյանում պետության դեմ կայացված որոշմանը պետք է հաջորդի քաղաքական կոնսենսուսի ձևավորումը՝ այդ պետության դեմ պատժամիջոցների սահմանումը։ Սակայն եթե դատավարական գործընթացն սկսվել է, և այդ երկու երկրները պաշտպանվողի դերում են, զուգահեռաբար՝ նրանց դեմ գանգատ ներկայացրած պետության ղեկավարը խոսում է ամեն գնով խաղաղության դարաշրջան բացելու մասին, Թուրքիային և Ադրբեջանին իրավաքաղաքական պատասխանատվության դաշտ բերելն անհնար կլինի։
Դեռևս 44-օրյա պատերազմի օրերին և դրան հաջորդած մեկ տարում Ադրբեջանի գործած տասնյակ ռազմական հանցագործությունները վավերագրված են, օրինակ՝ Հադրութում երկու հայ ռազմագերու հրապարակային գնդակահարությունը։ Ե՛վ միջպետական գանգատով, և՛ զոհերի բարեկամների անհատական հայցերով պետք է շարունակաբար անկյուն մղել Ադրբեջանին, այդ աղաղակող փաստերը ներկայացնել ՄԱԿ-ի, Եվրոպայի խորհրդի և ԵԱՀԿ-ի դիտորդական խմբերին ու հանձնակատարներին։
Այլ երկրների խորհրդարանների բարեկամական խմբերին, միջխորհրդարանական վեհաժողովների հայամետ գործիչներին, Հայաստանի քաղաքական լոբբիզմով զբաղվող անձանց անհրաժեշտ են փաստական տվյալներ, ապացույցներ։ Փորձը ցույց է տալիս, որ քաղաքական կոչերն առոչինչ են, պետք է նախևառաջ գործարկել միջազգային դատաիրավական հարթակները և այդկերպ հասնել հաջողության։ Թուրքիայի ապացուցված ներգրավվածության հետևողական ներկայացման դեպքում Հայաստանը ևս կկարողանար հասնել այդ երկրի դեմ միջազգային սանկցիաների սահմանման, սակայն նախընտրում է երկխոսել ու խաղաղություն խաղալ Անկարայի հետ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.