2024-04-12 09:15
Рубен МАРГАРЯН
ԴԵՌԵՎՍ «ՉՆԵՐԳՐԱՎՎԱԾ» FRONTEX –Ը
Եռանդը, որով Հայաստանում իշխող թիմը տարված է եվրոպական ամենաբազմազան, դեռևս չներգրավված կառույցներում ընդգրկվելու գաղափարներով, հիշեցնում է առածն այն մասին, թե ինչպես տաշտի ջրի հետ թափեցին նաև լողացրած երեխային։ Անվտանգության ճարտարապետությունը չի հանդուրժում հիստերիկ շարժումներ, այդպես կարելի է ամեն ինչ փլուզել, իսկ նորից կառուցելը չափազանց դժվար է։
«ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ» ԿՈՂՄԻՑ ԴԵՌԵՎՍ «ՉՆԵՐԳՐԱՎՎԱԾ » ԿԱՌՈՒՅՑՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ FRONTEX –Ն Է։ Դա Եվրամիության արտաքին սահմանների անվտանգության գործակալությունն է։ Հայկական կողմին առաջարկվում է, իսկ ավելի ճիշտ՝ պարտադրվում է հենց նրա հետ համագործակցել, բնականաբար, այն բանից հետո, երբ Երևանը կկատարի Բաքվի բոլոր «հայտերը»։ Ավելի շուտ, իհարկե, ոչ մի Frontex Հայաստանում չի հայտնվի, քանի որ վտանգավոր է։ Քանզի գործակալությունը բոլորովին էլ նրա համար չի ստեղծվել, որպեսզի անվտանգություն ապահովի բախումնային տարածաշրջաններում։
Այդ հետո, երբ Բաքուն խաղաղվի, եթե խաղաղվի և դադարի տարածքային զիջումներ պահանջել Հայաստանից, Եվրոպայի Միությունը՝ ի դեմս Frontex-ի, մեզ կերաշխավորի սահմանի պաշտպանության բարձր որակի եվրոպական չափանիշ…
Ավաղ, Frontex-ի հեղինակության մասին խոսում է հենց թեկուզ այն, որ հիմնադրված լինելով ոչ այնքան վաղուց (2004 թվականին) արդեն հասցրել է հայտնվել աղմկալի սկանդալների մեջ։ Այսպես, մեկ տարի առաջ ԵՄ դիտորդական մարմինը սկսեց Frontex-ի դերի հետաքննությունը նորագույն պատմության մեջ ներգաղթյալների ամենամահաբեր նավաբեկության մեջ, երբ Հունաստանի ափերի մոտ խորտակվեց Adriana ձկնորսական նավը, որը տեղափոխում էր 750 մարդու, որոնցից ողջ մնացին միայն 104-ը։
Գործակալությունը մեղադրվում է նրանում, որ չի ձեռնարկել քայլեր, որոնք կարող էին կանխել նավաբեկությունը։ ԵՄ օմբուդսմեն Էմիլի Օ'Ռեյլին այն ժամանակ հայտարարեց, որ իր գրասենյակն ուշադրությունը կկենտրոնացնի Frontex-ի դերի վրա, քանի որ «այդպիսի ծավալի ողբերգությունը դրան առնչվող բոլոր անձանցից պահանջում է սեփական պարտականությունների իմաստավորում»։
Եվս մեկ դրվագ. Guardian թերթը 2021 թվականին, հղում կատարելով ՄԱԿ-ի և ոչ կառավարական կազմակերպությունների տվյալներին, հաղորդեց, որ համավարակի ժամանակ ԵՄ երկրների սահմանապահ ծառայությունները Frontex-ի աջակցությամբ ապօրինաբար վտարել են ավելի քան 40 հազար ներգաղթյալների, այդ թվում երեխաների և մարտական գործողությունների գոտիներից փախստականների, և դա կարող էր դառնալ ավելի քան 2 հազար մարդու մահվան պատճառ։
FRONTEX-Ի ԱՆՓՈՐՁՈՒԹՅՈՒՆԸ, ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄՇԱԿՎԱԾ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ, ինչպեսև հստակ լիազորությունների և գործիքակազմի բացակայությունը վկայում են նրան որպես պետությունների ներքին գործերին միջամտության և ճնշման հնարավոր գործիք օգտագործելու մասին։ Նշենք, որ Frontex-ի աշխատանքը կարգավորող ու բարեփոխող ԵՄ մարմինը երկու անգամ՝ 2016 և 2019 թվականներին քննարկման է դրել գործակալության ուժերը ԵՄ անդամ-պետության տարածքում հարկադրաբար ծավալելու առաջարկություն, նույնիսկ առանց տվյալ պետության համաձայնության։ Իսկ փաստացի գործակալությունն այսօր աշխատում է նաև ԵՄ սահմաններից դուրս. դրա սպաները ներկա են Ալբանիայում և Չեռնոգորիեում, իսկ քաղաքացիական աշխատակիցները՝ Սերբիայում, Թուրքիայում, Նիգերիայում, Սենեգալում։
Եվ դատելով ըստ ամենայնի, զգալով պաշտոնական Երևանի դրական վերաբերմունքը, Frontex-ն արդեն հայացք է նետում նաև Հայաստանի ուղղությամբ, չնայած նրան, որ դեռևս գտնվում է «սեփական պարտականությունների իմաստավորման» փուլում…
Ըստ երևույթին, հենց «իմաստավորման» գործընթացում է Եվրոպայի Միությունը ծրագրում ընդլայնել գործակալության գործառույթները, որպեսզի վերջինս պատասխանատու լինի տյալների հավաքման և փոխանցման, չափանիշների հաստատման համար, ինչպես նաև վերահսկի տեղական ուժային կառույցների աշխատանքը արտագաղթի և սահմանների պաշտպանության հարցերում։ Քանզի թե կա մի բան, որ լավ է ստացվում Frontex-ի մոտ, դա տեղեկությունների հավաքման իրականացումն է, այդ թվում ԵՄ կազմում չընդգրկված երկրների տարածքից։
Ըստ էության, մի՞թե հենց դրանով չէ արդեն զբաղված Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը։
Հայ և ռուս սահմանապահների կողմից համատեղ իրականացվող սահմանների վերահսկողության տասնամյակներով մշակված համակարգի խափանումն առնվազն չի համապատասխանում անվտանգության իրական մարտահրավերներին, եթե չասենք, որ անմտություն է թվում։ Բայց դա՝ հիմա։ Իսկ երբ գուրծ ունես «Քաղաքացիական պայմանագրի» հետ, պետք է հիշել, որ երբեք չի կարելի ասել «երբեք»։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-26 09:42Поскольку Никол Пашинян находился на Алтае, где обсуждал проблему разведения в Армении кавказских леопардов, миссию озвучить отказ Еревана от сдачи американцам в аренду дороги через Сюник возложили на депутата от правящей партии Армана Егояна. По словам последнего, в Ереване увидели в этом предложении американцев вызовы суверенитету республики, а потому ответили отказом… Депутат уточнил, что возможные же варианты аутсорсинга, то есть делегирования тех или иных функций, связанных с транзитом через территорию Армении, рассматриваются, но носят пока характер очень общих идей. Что же предшествовало «героическому» отказу Еревана намерениям США? Намерению, которое, наверное, не случайно, первым озвучил посол США в Турции. О том, что конфликт между Арменией и Азербайджаном близок к завершению, поскольку пришли американцы и сказали: «Хватит вам враждовать из-за разных подходов по вопросу будущего транзита через Сюник, мы готовы взять в аренду эту дорогу…».
-
2025-07-24 10:34Тер-Петросян обратился к Пашиняну с предложением отменить намечаемый последним митинг в Эчмиадзине с требованием отставки католикоса. Более того, Тер-Петросян предлагает Пашиняну освободить политзаключенных, в первую очередь архиепископов Баграта и Микаэла, а также Самвела Карапетяна…
-
2025-07-23 09:16По ходу проведенного в Шуши медиафорума президент Азербайджана Ильхам Алиев, отвечая на вопросы своих гостей, среди прочего говорил и о том, что ему нужны гарантии того, что нынешние подходы Армении по Арцаху, позиция официального Еревана не изменятся.
-
2025-07-22 09:44Пока Алиев проводит в Шуши медиа-форум с участием представителей более 50 стран и между делом традиционно прикалывается над Пашиняном на публике, последний готовит в Эчмиадзине митинг против ААЦ. Именно против ААЦ, а не католикоса, как старается "аргументировать" Пашинян. Против ААЦ, поскольку, как показали предыдущие дни, армянское духовенство всего мира на стороне Католикоса. Пашиняну, несмотря на все усилия, внести раскол в среду духовенства не удалось, а предоставление общественного эфира двум попам-расстригам для охаивания католикоса выставило Пашиняна на смех.