ԵՐԿՈՒ ՀՈԳՈՒ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻՆ ԱՐՏԱՀԱՆՁՆԵԼՈՎ՝ ՓԱՇԻՆՅԱՆՆ ԷՐԴՈՂԱՆԻՆ ՈՒԺԵՂ ՀԱՂԹԱԹՈՒՂԹ Է ՏՎԵԼ (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)

Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է.

«Նախորդ շաբաթվա վերջին տեղի ունեցավ հերթական հայ-թուրքական օպերացիան։ Հունվարի 19-ին ՀՀ ԱԳՆ-ն հայտնեց, որ պաշտոնական Երևանը Թուրքիային արտահանձնել է երկու անձի, որոնք ներգրավված են եղել Թուրքիայում կազմակերպված հանցավորության մեջ: Թուրքական լրատվամիջոցների տվյալներով՝ արտահանձնվել են կազմակերպված հանցավոր խմբի առաջնորդ Էրկան Յըլմազը և կազմակերպության անդամ Իբրահիմ Քայմակը։ Նշվում է նաև, որ Յըլմազը Թուրքիայում 15 տարի հետախուզվում էր 43 ձերբակալման հրամանով, իսկ վերջին 14 տարիներին գտնվում էր միջազգային հետախուզման մեջ։ Իբրահիմ Քայմակը 6 տարի հետախուզվում էր ազգային իշխանությունների կողմից 10 ձերբակալման հրամանով և մեկ տարի առաջ ընդգրկվել էր Ինտերպոլի բազայում։

Օպերացիան ոչ սովորական է և իր կարևորությամբ համեմատելի է միայն 2021 թվականի փետրվարին Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի կողմից Նիկոլ Փաշինյանին աջակցելու հետ, կամ էլ նրա հետ, երբ Փաշինյանը խնդրեց Էրդողանին նպաստել հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմանը:

Հայ-թուրքական համատեղ այս քայլի քաղաքական բովանդակությունը կարող է ունենալ մի քանի բաղադրիչ.

1. Բացվել է հերթական «Օվերտոնի պատուհանը»՝ Թուրքիայի պահանջով, մի երկրի, որը 1993 թվականից (Արցախի Քելբաջարի շրջանի ազատագրումից հետո) Հայաստանի նկատմամբ կիրառում է պատժամիջոցներ (պահում է հայ-թուրքական սահմանը փակ) և որը Ադրբեջանի հետ ունի ստորագրված «Շուշիի հռչակագիր»՝ ուղղված Հայաստանի դեմ։ Իսկ արտահանձնումով Հայաստանից ստանում է նրանց, որոնք համարում է հանցագործ։ Ստեղծվել է նախադեպ, և արդեն ոչ ոք չի կարող վստահ լինել, որ հաջորդ հայ-թուրքական համատեղ օպերացիան չի կարող դառնալ ՀՀ-ից որևէ մի անձի, այդ թվում՝ Հայաստանի քաղաքացու արտահանձնումը, որի դեմ Անկարայում կարող են քրեական գործ հարուցել։

2. Թուրքիային մարդկանց արտահանձնելով՝ Երևանն ուղղակիորեն հաստատեց, որ կարող է լինել այն վայրը, որտեղ այս կամ այն տարրերը կարող են թաքնվել (կամ «տռանզիտով գալ», որպեսզի «փախչեն Էրդողանի արդարադատությունից») թուրքական արդարադատությունից։ Անկախ նրանից՝ Հայաստանում թուրքական «փախստականների» զանգվածներ կան, թե ոչ, կարևոր է պաշտոնական Երևանի կողմից այս փաստի ճանաչումը։

Սա իր հերթին նշանակում է, որ «բացվել է ևս մեկ «Օվերտոնի պատուհան», և իմանալով էրդողանական Թուրքիայի էքսպանսիոնիստական էությունն, աչքի առաջ ունենալով Սիրիայի օրինակը, կարելի է հիմնավոր մտահոգություն հայտնել առ այն, որ Թուրքիան ապագայում կարող է ՀՀ-ի դեմ հնարավոր ագրեսիան արդարացնել նրանով, թե իբր Հայաստանում ապաստան են գտել «անջատողականներ» կամ քրդեր, կամ ՔԲԿ անդամներ և այլն։

Այս սցենարը կդառնա ավելի հավանական, եթե պաշտոնական Անկարայի և Բաքվի պահանջներին համապատասխան հայ-ռուսական սահմանին ռուս սահմանապահներ դուրս բերվեն։

Մտածե՛ք այդ մասին…»։

Alpha News