ԳԻՏՆԱԿԱՆՆԵՐԸ ՊԱՐԶԵԼ ԵՆ, ԹԵ ՈՎ Է ԱՊՐՈՒՄ ԷՎԵՐԵՍՏԻ ՎՐԱ
Էվերեստը մեր մոլորակի ամենաբարձր գագաթն է (8848,86 մետր), բայց նույնիսկ նման արտակարգ պայմաններում կենդանի օրգանիզմներ կարող են ապրել։ Հետազոտողների միջազգային թիմը՝ Wildlife Conservation Society-ի և Appalachian State University-ի (ԱՄՆ) գլխավորությամբ, առաջին անգամ առավել ամբողջական նկարագրել է «աշխարհի տանիքի» կենսաբազմազանությունը, գրում է Naked-Science-ը։
Գիտնականները վերլուծել են բնապահպանական ԴՆԹ-ն կամ շրջակա միջավայրի ԴՆԹ-ն (eԴՆԹ), որը վերցվել է Էվերեստի լանջերին հավաքված ջրի նմուշներից՝ ծովի մակարդակից 4500-5500 մետր բարձրության վրա: eԴՆԹ-ի թեստը թույլ է տալիս հայտնաբերել գենետիկական նյութի հետքեր և առաջարկում է կենսաբազմազանության գնահատման ավելի մատչելի, ավելի արագ և համապարփակ մոտեցում:
Նմուշառման վայրերը ներառել են ալպյան գոտին, որտեղ այլևս ծառեր չկան, բայց ծաղկող բույսերն ու թփերը դեռ աճում են, ինչպես նաև էոլյան գոտին: Ընդհանուր առմամբ գիտնականները վերցրել են 20 լիտր ջուր։ Նրանք հայտնաբերել են 187 տաքսոնոմիկ կարգերի պատկանող օրգանիզմների ԴՆԹ, ինչը համապատասխանում է կենդանի օրգանիզմների բոլոր հայտնի կարգերի 16,3 տոկոսին։
Այդ թվում՝ աշխատանքի հեղինակները գտել են ռոտիֆերների և թարդիգրադների ԴՆԹ, որոնք հայտնի են ամենածանր և ծայրահեղ պայմաններում գոյատևելու ունակությամբ: Թեև գիտնականները նախքան պատվերը կենտրոնացել են օրգանիզմների նույնականացման վրա, նրանք կարողացել են բացահայտել որոշ արարածների սեռերն ու տեսակները: Օրինակ՝ նրանք հայտնաբերել են տիբեթյան ուրալի՝ փասիանների ընտանիքից թռչնի ԴՆԹ-ն և ընտանի շների ու հավերի ԴՆԹ-ն, ինչը ցույց է տալիս, թե որքանով է մարդու գործունեությունը ազդում շրջակա միջավայրի վրա։
Գիտնականները նաև հայտնաբերել են սոճու ԴՆԹ, որոնք աճում են նմուշառման վայրից շատ ցածր՝ ցույց տալով, թե որքան հեռու կարող է քամին տանել ծաղկափոշին: Մեկ այլ հետաքրքիր գտածո մայթի ճանճերի գենետիկ նյութն է եղել, այս միջատները ջրային մարմինների մաքրության հայտնի ցուցանիշ են:
Հետազոտությունը կօգնի ժամանակի ընթացքում հետևել Էվերեստի կենսաբազմազանության փոփոխություններին, քանի որ գլոբալ տաքացումը և մարդկային ազդեցությունը ազդում է մարդկանց համար անհասանելի այս էկոհամակարգի վրա:
