Այսօրվա դրությամբ գլխավոր հարցը, որը հուզում է մեր հասարակության գերակշիռ մասին, այն է, թե հնարավո՞ր է արդյոք առանց կորուստների դուրս գալ ներկայումս ստեղծված օրհասական իրավիճակից և, նույնիսկ ավելին՝ առաջ շարժվել: Ինչպես վստահ է էկոնոմիկայի նախկին նախարար Կարեն ՃՇՄԱՐԻՏՅԱՆԸ, Արցախը կորսված չէ, և կան դիվանագիտական լուծումների իրական հնարավորություններ (այն փաստը, որ իշխանության ղեկին ընդ որում պետք է լինեն բոլորովին այլ մարդիկ, քննարկման ենթակա չէ)։

Ազգային ժողովի պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովն այսօր  դրական եզրակացություն է տվել Հռոմի կանոնադրության վավերացման նախագծին: Ակնհայտ է, որ կառավարող մեծամասնությունը մտադիր է այն շուտափույթ վավերացնել:  Նախկինում (ս. թ. մարտի 28-ին) Հանրապետական կուսակցությունը հայտարարությամբ անդրադարձել է Հռոմի կանոնադրության` ՀՀ Սահմանադրությանը հակասելու հանգամաքին և այն փաստին, որ Սահմանադրական դատարանն ակնհայտորեն վերազանցել է   իր լիազորությունները` այն ճանաչելով սահմանադրական:

Արցախի պաշտպանության բանակում հարյուրավոր սպաներ կային, որոնք արդեն այստեղ են, պետությունը նրանցից յուրաքանչյուրի հետ պետք է խոսեր, նրանցից շատերը ուզում եմ ծառայել Հայոց բանակում։ Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է «Հետք»-ի գլխավոր խմբագիր Էդիկ Բաղդասարյանը։

Պատերազմ, մահեր, հաշմանդամներ, փախստականներ, փորված գերեզմաններ, Ադրբեջանին հանձնված եկեղեցիներ, գյուղեր, քաղաքներ, պատմական հուշարձաններ: Սա սարսափ ֆիլմի սցենար չէ, սա այն իրականությունն է, որում մենք ապրում ենք արդեն մի քանի տարի, իսկ սեպտեմբերի 19 – ից դժոխքը դարձել է մշտական, և դրա վերջը չի երևում ։Եվ, եթե հետ նայենք, ապա կարող ենք տեսնել, որ առնվազն, 2020 թվականից, այսինքն ՝ 44-օրյա պատերազմի ավարտից ի վեր, մենք ունեցել ենք մի քանի իրական շանսեր ՝ կասեցնելու «հայոց պետականության ազատ անկումը»:

Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանը հրամանագիր է ստորագրել 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ից հետո ստեղծված իրավիճակից բխող գործողությունների մասին։

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Մեր ունեցած տեղեկություններով, վերջին օրերին տեղի ունեցող ողբերգական իրադարձությունների ֆոնին հանգիստ չէ նաև պետական համակարգում։ Չնայած Նիկոլ Փաշինյանի մեծագույն ջանքերին, որ պետական համակարգը ներսից ճաքեր չտա, այնուամենայնիվ, ստեղծված իրավիճակով պայմանավորված, այս փուլում ոչ մի վերահսկողական մեխանիզմ չի աշխատում։

Թվում էր, թե 1988-ից հետո տեսել էինք ամեն ինչ։ Հատկապես 2018-ից՝ «սիրո և համերաշխության հեղափոխությունից» հետո։ «Հեղափոխություն», որը իշխող կուսակցության թավշե ձեռքերում հանգեցրեց մարդկային հազարավոր կյանքերի կորստի, չենք խոսում արդեն տարածքային կորուստների, Արցախի կորստի մասին։ Հակիրճ և բոլորից լավ արտահայտվել է հենց նիկոլական դատարանի դահլիճում մահացած Արմեն Գրիգորյանը։ Հիշում ենք նրա հայտնի արտահայտությունը. «Պետք է հեռացնել նրան, որպեսզի այլևս կորուստներ չլինեն, որպեսզի մարդիկ այլևս չզոհվեն»: Չհեռացրեցինք: Քաղում ենք արդյունքը։

Արցախից հարկադիր տեղահանվածների մասով զուտ իրավական ասպեկտներով խիստ անհրաժեշտ աշխատանք կա անելու, հետո ոչ միայն ուշ կլինի, այլև անհնար, գրել է Արդարադատության նախկին նախարար Գևորգ Դանիելյանը։

«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Իրավապահ համակարգում խառնաշփոթ է։ Սեպտեմբերի 19-ից մայրաքաղաք Երևանում բողոքի ակցիաները իրարանցում են ստեղծել իրավապահ համակարգում։