Սերոբ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ․ ԱՌԱՆՑ ԱՅԴ ԷԼ ՄԱՐԴԻԿ ՏՐԱՎՄԱՅԻ ՄԵՋ ԵՆ, Ի՞ՆՉ ԻՄԱՍՏ ՈՒՆԻ ԶՐԿԵԼ ՆՐԱՆՑ ՍԻՄՎՈԼՆԵՐԻՑ (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)
Այդ փոփոխության իմաստը չեմ հասկանում, որովհետև այն փաստարկները, որոնք բերված են որպես հիմնավորում, համոզիչ չեն, մասնավորապես, այն փաստարկը, որ Իտալիայում կոչվում է «Իտալիայի պատմություն», Ֆրանսիայում՝ «Ֆրանսիայի պատմություն»: Այս մասին News.am-ի հետ զրույցում նշեց Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը՝ անդրադառնալով կառավարության նախաձեռնությանը, որով առաջարկվում է դպրոցներում «հայոց պատմություն» առարկան վերանվանել «Հայաստանի պատմություն»:
«Բնականաբար, իրավիճակները տարբեր է: Այնպես չէ, որ իտալացիների կամ ֆրանսիացիների մեծ մասն ապրում է Իտալիայից դուրս կամ Ֆրանսիայից դուրս: Հայ ժողովրդի ճակատագիրը մի փոքր այլ է եղել, այսօր ավելի շատ հայեր ապրում են արտերկրում, քան Հայաստանում, գումարած այն կորուստները, որ ունեցել է մեր պետությունը դարերի ընթացքում: Ստացվել է այնպես, որ մեր ժողովուրդը բավական արժեքներ ստեղծել է բուն Հայաստան պետությունից դուրս կամ այն հատվածներում, որոնք այսօր Հայաստանի մեջ չեն: Դրա համար այլ երկրների հետ համեմատելու այդ փաստարկը համոզիչ չէ: Դա տեղին կլինի, եթե համեմատություն արվի հենց մեր նման պետությունների հետ: Իսկ այդպիսի պետություններ գրեթե չկան, այդ իմաստով, «հայոց պատմությունը», եթե տրամաբանորեն նայենք, ծավալով շատ ավելի մեծ է և հնարավորություն է տալիս մեր պատմությունը ներկայացնել ավելի հարուստ ու ամբողջական ձևով: Այս դեպքում կա ռիսկ, որ որոշ բաներ այլևս չեն կարող քննարկվել, որովհետև դա տեղի չի ունեցել Հայաստանի պետության տարածքում»,-ասաց փորձագետը:
Մյուս փաստարկը, որ բերում է կառավարությունը, անհամապատասխանությունն է հանրապետության պետական չափորոշիչի 33-րդ հոդված 6-րդ կետի և 35-րդ հոդվածի միջեը. «Ես նայեցի այդ կետերը, բացարձակ որևէ հակասություն չնկատեցի: 33-րդ կոդվածի 6-րդ կետն ասում է, որ կա հայրենագիտություն, հասարակական գիտություններ ուսումնական բնագավառ, որի ներսում Հայաստանի և հայ ժողովրդի պատմությունն է, կրոնը և այլն: Դա 5-րդ դասարանում պետք է լինի ինտեգրված առարկա, իսկ 7-ից սկսած՝ առանձին: Հետո 35-րդ հոդվածում գրվում է «հայոց պատմություն»: Եթե 33-րդ հոդվածում գրված լիներ միայն Հայաստանի պատմություն, ես ինչ-որ տեղ կընդունեի, որ կա հակասություն, բայց այնտեղ գրված է «Հայաստանի և հայ ժողովրդի պատմություն»: Այսինքն կարծես շինծու մի բան է մտածված, որ այս փոփոխությունն արվի»,- ասաց Սերոբ Խաչատրյանը:
Նրան զարմացնում է նաև այն արագությունը, որով սա արվում է. «Նախ հայտարարվեց, որ կան գիտնականներ և ուսուցիչներ, որոնք դիմել են նախարարություն: Ոչ ոք չգիտի՝ ովքեր են այդ գիտնականներն ու ուսուցիչները, ինչու հենց այս պահին հիշեցին հանկարծ, երբ կարող էին այդ դիմումով հանդես գալ այն ժամանակ, երբ չափորոշիչը գրվում էր, հանրային քննարկվում էր: Եվ այս պահին, երբ արդեն դասագիրք է տպվել, հանկարծ հիշում ենք, որ չափորոշիչում առարկայի անունը սխալ ենք գրել:
Հենց վարչապետը հայտարարեց այդ մասին, մեկ շաբաթում կայծակնային արագությամբ նախագիծ եկավ: Եթե գիտնականներն ու ուսուցիչները այդ դիմումը գրել են, ճիշտ կլիներ, որ ԿԳՄՍ նախարարությունը դա մակագրեր, օրինակ, ԳԱԱ պատմության ինստիտուտին, ԵՊՀ-ին, մնացած բուհերին, որտեղ կան պատմության ամբիոններ: Անտեսվել է այդ մարդկանց դիրքորոշումը, շատ արագ որոշվել է, որ այդ գիտնականներն ու ուսուցիչները, որոնց ոչ ոք չգիտի, ճիշտ են ասում և միանգամից բերվել է որոշման նախագիծ: Այնպես չէ, որ եթե մեկ ամսում այս փոփոխությունը չանենք, հայոց պատմության դասավանդումը կտուժի, կամ սա հենց այն հրատապ հարցն է, որ կրթության համակարգում պետք է լուծել, որ հենց այդտեղից են գալիս կրթության խնդիրները: Զարմանալի է, որ ունենք բազմաթիվ հրապատ խնդիրներ, որոնց արձագանք չկա, բայց այս հարցը կայծակնային արագությամբ ընթացք ունեցավ»,-ասաց փորձգետը:
Նա կարծիք հայտնեց, որ ճիշտ կլիներ, որ մինչև e-draft հարթակում տեղադրելը լինելին այդ քննարկումները, իսկ այսպես ստացվում է, որ նախարարությունն արդեն ընթացք է տվել, մենք միայն կարող ենք մեր կարծիքը հայտնել:
Հարցին, թե ո՞րն է այս փոփոխության իրական նպատակը, Սերոբ Խաչատրյանը պատասխանեց. «Երբ ես այս ամենը կապում եմ Արարատ և Արագած սարերի, սահմանադրության հետ, չեմ կարող վստահ ասել, բայց կարծեք թե, ինչ-որ շղթա է առաջանում, որ խնդիր է դրված որոշակի սիմվոլներ փոխելու և հրաժարվելու այն սիմվոլներից, որոնք մեր ժողովուրդն ունեցել է և կենտրոնանալու հայաստանի այս պահի տարածքի ու սահմանների վրա՝ նեղացնելով Հայաստանը ընկալումը:
Նաև կարծում եմ, որ այս պատերազմական դեպքերից հետո այդ սիմվոլների վերանայումն այնքան էլ ճիշտ բան չէ: Առանց այդ էլ մարդիկ տրավմայի մեջ են, հիմա մի հատ էլ մարդկանց զրկել սիմվոլներից ու ասել՝ այսուհետ պետք է մեր պատերին կախվի Արագածի նկարը, ոչ թե Արարատի, կամ ասենք՝ այլևս չպետք է ասենք հայոց պատմություն, երբ շատ գեղեցիկ արտահայտություն է, ի՞նչ իմաստ ունի սա»:
