Դենիս ԴԵՆԻՍՈՎ․ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՈՒՂԻՆ ԿԱՐՈՂ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ ՀԱՍՑՆԵԼ ԱՅՆՊԻՍԻ ԻՐԱՎԻՃԱԿԻ, ՈՐԸ ՍՏԵՂԾՎԵԼ Է ՈՒԿՐԱԻՆԱՅՈՒՄ (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)
Քաղաքագետ, ՌԴ կառավարությանն առընթեր Ֆինանսական համալսարանի փորձագետ Դենիս Դենիսովը Alpha News-ի հետ զրույցում մեկնաբանել է Հայաստանի եվրաինտեգրումը, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հեռանկարները, ինչպես նաև Թուրքիայում արտահերթ նախագահական ընտրությունների հավանականությունը:
«Դեռևս 2013-2014 թվականներին եվրոպական կամ Եվրասիական պետության արտաքին քաղաքական ընտրության հարցը թե՛ Ուկրաինայի հասարակության մեջ, թե այդ երկրի գործընկերների շրջանում եղել է բանավեճի պատճառ։ Բայց, ինչպես հիշում ենք, հետագայում միանշանակ ընտրություն կատարվեց հօգուտ եվրաատլանտյան ինտեգրման։ Հաշվի առնելով հակամարտությունը, այժմ դժվար է գնահատել այդ քայլերի տնտեսական նպատակահարմարությունը։ Բայց առաջին տարիներին, երբ ԵՄ-ի հետ ազատ առևտրի գոտին սկսեց աշխատել, սկսեցին իրականացնել առանցքային տնտեսական համաձայնագրեր Ուկրաինայի և այս կազմավորման միջև, այն ժամանակ Ուկրաինայի տնտեսության հիմնական ճյուղերը հայտնվեցին շատ բարդ իրավիճակում, հատկապես, երբ վերացվեցին այն նախապատվությունները, որոնք դրանք կապում էին այլ երկրների հետ:
Հայաստանի համար կարող է նման իրավիճակ լինել, եթե փոխզիջում չլինի, և եթե Հայաստանի ղեկավարությունը չհասկանա, որ երկու ազատ տնտեսական գոտիներում միաժամանակ լինելու համար կամ պետք է ունենալ ֆենոմենալ դիվանագիտական վարպետություն, ինչը մենք չենք տեսնում հենց ներկայիս վարչապետի և նրա կառավարության օրինակով, կամ պատրաստ լինել նրան, որ տնտեսության մի շարք ճյուղերի վրա սարսափելի հարված կհասցվի, որը բնականաբար կանդրադառնա նաև բնակչության վրա», — նշել է Դենիսովը։
Քաղաքագետի կարծիքով՝ հայկական պետության համար ԵՄ և ԵԱՏՄ շուկաները այս պահին ուղղակի անհամեմատելի են:
«Հայաստանին ԵՄ-ում առանձնապես չեն սպասում։ Մենք պաշտոնական Բրյուսելի և Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից չենք լսել Հայաստանի համար այդ կազմակերպությանն անդամակցելու հրավեր։ Այն, որ Հայաստանը ցանկություն ունի հետագայում զարգացնել ազատ առևտրի գոտու հետ կապված հարցերը, դա օրինաչափ է և հասկանալի։ Եվ այստեղ, միևնույն է, ինձ թվում է, գերիշխում են քաղաքական նկրտումները, քաղաքական նպատակահարմարությունը տնտեսականի նկատմամբ։
Իհարկե, պետք է անդրադառնալ վիճակագրությանը, բայց ես այնպիսի զգացողություն ունեմ, որ հայկական պետության համար ԵՄ և ԵԱՏՄ շուկաները այս պահին ուղղակի անհամեմատելի են։ Եվ եթե առաջարկենք ընտրել երկուսից մեկը, առողջ բանականության տեսանկյունից միանշանակ կլինի ընտրել ԵԱՏՄ շուկան, բայց քաղաքական նպատակահարմարության տեսանկյունից միանգամայն հնարավոր է խաղալ նաև այլընտրանքի հետ։ Բնականաբար, ճիշտ է ասում ռուս փոխնախարարը, որ ազատ առևտրի երկու ռեժիմներում գտնվելու գործընթացը շատ դժվար է», — ասել է Դենիսովը։
Քաղաքագետի կարծիքով՝ ամենակարճ հեռանկարում դժվար է ակնկալել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրում:
«Պայմանագրի ստորագրման հեռանկար, իհարկե, կա, բայց այդ խորհրդակցությունների առանձնահատկությունն առ այսօր կայանում է նրանում, որ կողմերից մեկն իրեն ընկալում է որպես անվերապահ հաղթող, իսկ իր հակառակորդին՝ որպես բացարձակ պարտվող։ Դա շատ լուրջ հետք է թողնում բանակցությունների վրա։ Եվ, թվում է, մի կողմից, դա կարող էր հեշտացնել վերջնական լուծումը, բայց ներկա պայմաններում, երբ նոր հակամարտության առաջացման ակնկալիք չկա, դա հանգեցնում է նրան, որ ամփոփիչ փաստաթուղթը պարզապես չի ստորագրվում և չի իրագործվում։ Եվ այստեղ հայկական կողմի համար գոյություն ունեն ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներքին գործոններ, որոնք մեծապես սահմանափակում են հետագա զիջումներն ու արդեն խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման ելքը։
Ադրբեջանում դա շատ լավ հասկանում են, բայց դրա հետ մեկտեղ կարծում են, որ միանգամայն թույլատրելի է ներկայիս պայմաններում առավելագույնը պահանջել այն նպատակներից և խնդիրներից, որոնք նրանք կցանկանային իրագործել այդ համաձայնագրի շրջանակներում: Այնպես որ, ըստ երևույթին, մենք կդիտարկենք նման բանակցությունների ևս մեկ փուլ, և ամենակարճ հեռանկարում դժվար թե պետք է սպասել համաձայնագրի ստորագրմանը», - ասել է Դենիսովը։
Փորձագետը նաև մեկնաբանել է Թուրքիայի ներքաղաքական իրավիճակը և արտահերթ նախագահական ընտրությունների հավանականությունը: