Սերգեյ ՄԱՐԿԵԴՈՆՈՎ․ ՓԱՇԻՆՅԱՆՆ ԱԿՆՀԱՅՏ ԽՆԴԻՐՆԵՐ ՈՒՆԻ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏ
Մոսկվան իր դեմքը փրկելու համար չի կարողանա թույլ տալ, որ «Կարապետյանի գործն» ինքնահոսի մատնվի
««Տաշիր» խմբի ղեկավար Սամվել Կարապետյանին ձերբակալելու երևանյան դատարանի որոշումն առաջնային պլան է մղել Հայաստանի ներքաղաքական օրակարգը»,- այս մասին գրում է ռուս քաղաքական վերլուծաբան Սերգեյ Մարկեդոնովը Forbs.ru կայքում հրապարակված հոդվածում: Ըստ նրա, մինչև վերջերս հայկական քաղաքականությունը գրեթե բացառապես քննարկվում էր Ադրբեջանի հետ չլուծված հակամարտության համատեքստում։
Մարկեդոնովի կարծիքով՝ Հայաստանում և նրա շուրջ ստեղծված իրավիճակը քննարկվում էր հիմնականում «աշխարհաքաղաքական» համատեքստում, ինչը, առաջին հայացքից, տրամաբանական էր։
«Հնգամյա ժամանակահատվածի հիմնական ընտրարշավը խորհրդարանականն է, որը նախատեսված է 2026 թվականին։ Եվ, ամենայն հավանականությամբ, ի տարբերություն նախորդ երկուսի, այն տեղի կունենա ժամանակին»,- գրում է Մարկեդոնովը՝ շարունակելով, որ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությանն անվստահություն հայտնելու փորձերը, կանխատեսելիորեն, ձախողվում են, քանի որ ընդդիմությունը բավարար ձայներ չունի Ազգային ժողովում, ընդդիմադիրներն իրենք «մեծ անձնական թշնամանք» ունեն միմյանց նկատմամբ, ավանդական կուսակցությունները զանգվածային բողոքի ակցիաներ չեն հավաքում, իսկ «ոչ համակարգային» հասարակական գործիչների փորձերը, ինչպիսին է Հայ Առաքելական Եկեղեցու (ՀԱԵ) սրբազան Բագրատ Գալստանյանը, նույնպես անհաջող են։
Եվ հանկարծ, այս ֆոնին, ըստ ռուս վերլուծաբանի, առաջանում է անկայունության մի կետ՝ հակամարտություն Նիկոլ Փաշինյանի և Հայ Առաքելական Եկեղեցու առաջնորդ Գարեգին II-ի միջև:
Նրա որակմամբ, այսօր «եկեղեցական հակամարտությունը» միայն պատմություն չէ այն մասին, թե ինչպես է Փաշինյանը վիճել կաթողիկոսի հետ, կամ տեղեկատվական պատերազմում «սև PR»-ի մասին չէ, չնայած դա ևս բավարար է։
Մարկեդոնովի խոսքով, նոր դիմակայությունը նման է մեծ փոսի, որտեղ ներգրավվում են նոր խաղացողներ՝ ստեղծելով լարվածության նոր կետեր։
«Օրինակ՝ եկեղեցին ունի այնպիսի լուրջ կողմնակից, ինչպիսին է 59-ամյա միլիարդատեր, «Տաշիր» հոլդինգի ղեկավար Սամվել Կարապետյանը։ Եվ ոչ պակաս կարևոր է այն, որ նա Ռուսաստանի քաղաքացի է, որը ռուս միլիարդատերերի Forbes վարկանիշային աղյուսակում զբաղեցնում է 44-րդ տեղը. նրա կարողությունը գնահատվում է 3,2 միլիարդ դոլար։ Կարապետյանի ռուսական քաղաքացիությունն ու ազդեցությունը ավտոմատ կերպով իրադարձություններին տալիս են միջազգային երանգ»,- գրում է վերլուծաբանը:
Մարկեդոնովի համոզմամբ, իշխող կուսակցության և անձամբ Փաշինյանի վարկանիշը նվազում է՝ հասնելով 2018 թվականի «թավշյա հեղափոխությունից» հետո ողջ ժամանակահատվածի պատմականորեն ամենացածր մակարդակին։
Սակայն, նրա խոսքով, կա մի նրբերանգ՝ այս անկումը չի հանգեցնում ընդդիմության ժողովրդականության աճի, այն ունի նոր մարդկանց և նոր գաղափարների պակաս։
Ռուս փորձագետի որակմամբ, կարելի է խոսել հայկական ներքաղաքական անոմալիայի մասին, երբ կառավարության և ընդդիմության վարկանիշները միաժամանակ չեն աճում։
«Այս իրավիճակում ՀԱԵ-ն, որը համբավ ունի՝ որպես ազգային ավանդույթների պահապան, իրականում դառնում է հասարակական-քաղաքական կյանքի այլընտրանքային կենտրոն։ Եվ նրա կողմից այնպիսի գործիչների հայտնվելը, ինչպիսիք են Սամվել Կարապետյանը և նրա եղբայր Կարենը, նույնպես լրացուցիչ ռիսկի գործոն է թվում իշխանությունների համար»,- նշում է նա:
Ռուս վերլուծաբանի խոսքով, կառավարության համար առաջին տագնապի զանգերն արդեն հնչել են։
«Մարտի վերջին Հայաստանում տեղի ունեցան տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ։ Եվ իշխող կուսակցությունը պարտվեց երկու համայնքներում։ Դրանցից մեկը՝ Շիրակը, խորհրդանշականորեն կարևոր է Փաշինյանի համար, քանի որ հենց այստեղից էլ նա սկսեց իր հաղթական երթը դեպի Երևան 2018 թվականին։ Երկրորդը՝ Փարաքարը, չնայած ընտրողների թվով մեծ չէ, իրականում Երևանի արվարձան է, և այնտեղ քվեարկության արդյունքները մայրաքաղաքում հասարակական կարծիքի արտացոլումն են։
Այս ամենը վարչապետին ստիպում է նյարդայնանալ և նախահարձակ լինել։ Մինչև ընտրությունները դեռ ժամանակ կա, բայց ժողովրդականությունը բարձրացնելու թաքնված պաշարներ չկան։ Եվ ընդդիմության թևում պայծառ առաջնորդների բացակայությունը չի փրկում բազմաթիվ տհաճ հարցերի պատասխաններից։ Տարածքների փոխանակումը խաղաղության դիմաց տեղի չի ունենում, և ներքին խաղում խաղադրույքները մեծանում են։ Հայկական քաղաքական տաբուի խախտումը հանգեցնում է արմատականության։ Եվ Փաշինյանը չի կարող չհասկանալ դա։ Մինչև 2018 թվականի իրավիճակին վերադառնալ այլևս հնարավոր չի լինի, երբ Հայաստանի բոլոր առաջնորդները խաղաղ գոյակցում էին։
Հարևան Վրաստանում մենք տեսնում ենք նմանատիպ մի բան, Բիձինա Իվանիշվիլիի ցանկացած սխալ հղի է ոչ միայն իր թիմի հեռացմամբ, այլև լայնածավալ կոլեկտիվ անպատվությամբ։ Եվ այստեղ է քաղաքական գործիչ Փաշինյանի հիմնարար խնդիրը։ Փայլուն մարտավար, պայծառ հռետոր, ով գիտի, թե ինչպես ճիշտ պահին մոբիլիզացնել իր կողմնակիցներին և իր խաղը պարտադրել հակառակորդներին, նա ակնհայտ խնդիրներ ունի ռազմավարության հետ։
Հակառակ դեպքում, քիչ հավանական է, որ Երևանի հուսալի գործընկեր Իրանի ներկայիս թուլացման և Թուրքիա-Ադրբեջան տանդեմի դիրքերի ամրապնդման ֆոնին գործը տանի Ռուսաստանի հետ նոր վեճերի և հակասությունների։
Ի վերջո, Մոսկվան իր դեմքը փրկելու համար չի կարողանա թույլ տալ, որ «Կարապետյանի գործն» ինքնահոսի մատնվի»,- գրում է հոդվածում Մարկեդոնովը:
Ամփոփելով՝ ռուս վերլուծաբանը նշում է, որ արդյունքում, ներքին կոնտուրում վտանգավոր հանգույցներ են կապվում, քանի որ ընտրություններում Փաշինյանի համար պարտությունը վտանգավոր է ոչ միայն նրա հրաժարականի պատճառով, արտաքին դաշտում ակնհայտ ռիսկերն են աճում, քանի որ Բաքվի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքումը նոր պայմաններով է ուղեկցվում, իսկ «նոր ուղու» որոնման մեջ քանդվում են հին դաշնակիցների հետ կապերը։