Փորձագետ․ Հայաստանն ու Ռուսաստանն անվտանգության ընդհանուր սպառնալիքներ ունեն

Հարավային Կովկասը՝ աշխարհագրական անվանո՞ւմ է, թե՞ մի բան է, որը կարող է ինտեգրացիոն միավոր դառնալ մոտ ապագայում։ Այդ հարցը տվել է տնտեսագիտության դոկտոր Թաթուլ Մանասերյանը՝ ելույթ ունենալով Երևանում անցկացվող «Ռուսաստանի ժամանակակից մոտեցումները Հարավային Կովկասի երկրների հետ համագործակցությանը՝ Մերձավոր Արևելքում իրավիճակի սրման համատեքստում» համաժողովում։

Երեք երկրների ապագա ինտեգրման հնարավորության վերաբերյալ լավատեսական կանխատեսում հայտնելով՝ Մանասերյանը դա բացատրել է նրանով, որ երկրները գիտակցում են ազգային անվտանգությանը սպառնացող ընդհանուր սպառնալիքներին համատեղ դիմակայելու կարևորությունը։ Միաժամանակ նա հիշեցրել է, որ, առաջին հերթին, ցանկացած տարածաշրջանային կազմավորում կախված կլինի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերություններից և նրանից, թե ինչպես կզարգանան դրանք ներկայիս կառավարությունից հետո։ Այդ համատեքստում նա քննադատական ​​դիտողություններ է արել վեկտորի հապճեպ և հաճախակի փոփոխության առնչությամբ։

Հարց տալով Հայաստանի ընտրության մասին՝ փորձագետը հիշեցրել է ԵՄ անդամակցության մասին օրենքի վերջերս ընդունումը՝ այդ առումով նշելով, որ ինքը նման բան չի հիշում ԵՄ-ին հաջողությամբ միացած այլ երկրներում։ Ամեն դեպքում, փորձագետը կոչ է արել հիշել Ռուսաստանի դերը, քանի որ հակառակ դեպքում ցանկացած սցենար իրատեսական չի լինի։

«Ես ոչ ռուսատյաց եմ, ոչ էլ ռուսամետ, ես ռեալիստ եմ և իրատեսորեն եմ գնահատում իրավիճակը։ Չեմ կարծում՝ Ռուսաստանի հետ համաձայնության գալն անհնար է, որ շահերը չեն համընկնում, և որ Հայաստանն ու Ռուսաստանը ընդհանուր անվտանգության սպառնալիքներ չունեն։ Դրանք եղել են, կան և կլինեն։ Ըստ իս, մենք կարող ենք կառուցել ինտեգրման և համագործակցության իրատեսական սցենար, ընդհանուր ուղի», - նշեց փորձագետը՝ հավելելով, որ հետխորհրդային տարածքում ինտեգրացիոն կազմավորումների համար կան մի քանի տարբերակներ՝ Անկախ Պետությունների Համագործակցությունը (ԱՊՀ), Եվրասիական տնտեսական միությունը (ԵԱՏՄ), Սևծովյան տնտեսական համագործակցությունը (ՍԾՏՀ), Շանհայի համագործակցության կազմակերպությունը (ՇՀԿ), ԲՐԻԿՍ-ը և այլն։

«Չեմ կարծում, թե կան տարրեր, որոնք կարող են հակասել Հայաստանի շահերին։ Հաշվի առնելով, որ Մերձավոր Արևելքում իրավիճակը կարող է վատթարանալ, Անդրկովկասյան երկրներից ոչ մեկը չի կարող առանձին-առանձին դիմակայել այն հնարավոր հետևանքներին, որոնք արդեն տեսանելի են այսօր։ Սակայն միասին հնարավոր է կառուցել համակովկասյան տուն կամ ընդհանուր շուկա, որը հետագայում կզարգանա որպես տնտեսական և քաղաքական միություն, և որը հիմնված կլինի անվտանգության սպառնալիքների նվազեցման գործում համագործակցության վրա», -նշել է Մանասերյանը՝ հիշեցնելով, որ անցյալ դարում նման միություն կարճ ժամանակով գոյություն է ունեցել Անդրկովկասյան ֆեդերացիայի տեսքով։

Նա նշել է, որ 3+3 ձևաչափը, թեև խորհրդատվական է, բայց բավականին շահավետ հարթակ է Հայաստանի և Ռուսաստանի համար և կարող է արագացնել առաջին եռյակի ձևավորման գործընթացը։ Ըստ փորձագետի՝ նման միությունը կարելի է համեմատել Բենիլյուքսի (Benelux, Բելգիայի, Նիդերլանդների և Լյուքսեմբուրգի մաքսային-տնտեսական միության-խմբ.) հետ։ «Վաղ թե ուշ դա պետք է արվի, քանի որ ոչ մի առանձին երկիր լուրջ հետաքրքրություն չի ներկայացնում ներդրողների համար։ Նեղ, փակ շուկաները գրավիչ չեն։ Ռուսաստանի դերը պետք է գնահատվի այն պայմաններով, որոնցում այն ​​գտնվում է, և չպետք է ակնկալել ավելին, քան կարող է տալ», -եզրափակել է Թաթուլ Մանասերյանը։

News.am