Արցախը գարուն-2023 է մտնում՝ լինելով շրջափակման մեջ։ Չնայած ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանի որոշմանը, Բաքուն առայժմ մտադիր չէ Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհից հեռացնել իր էկո-ակտիվիստներին։ Պաշտոնական Երևանը չի դադարում հիշեցնել միջազգային հանրությանը Բաքվի կողմից իր պարտավորությունների խախտման մասին, բայց առայժմ դա արդյունք չի տալիս։ Արցախի շրջափակումը շարունակվում է, Հայաստանի որոշ տարածքների բռնազավթումը շարունակվում է, հայ ռազմագերիներին շարունակում են պահել ադրբեջանական բանտերում։

ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «ՌԴ ԱԳ նախարարի այցը Բաքու հասկանալի հետաքրքրություն է առաջացրել և´ «Լաչինի միջանցքի» ճգնաժամի, և´ ՀՀ-Ադրբեջան հարաբերությունների, և´ տարածաշրջանային զարգացումների համատեքստում։

«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Բերձորի ճանապարհը բացելու դիմաց Ադրբեջանը շարունակում է պահանջել այլ զիջումներ։ Պահանջներն էին՝ Ռուբեն Վարդանյանի ազատում, Արցախի անցակետում ռենտգեն սարքի տեղադրում, Կաշենի հանքում մոնիթորինգի թույլտվություն, ծանր ռազմատեխնիկայի դուրսբերում Արցախից։ Մեր աղբյուրներն ասում են, որ ռենտգեն սարքի հարցն ադրբեջանական կողմը կարևորում է։

Նույնիսկ անցած 35 տարիների հեռավորությունից «սումգայիթի» մասին խոսելն ու գրելը շատ դժվար է։ Ժամանակը չի ամոքում այդ վերքը ոչ միայն այն պատճառով, որ այն չափազանց խորն ու ցավոտ է. ժամանակը չի ամոքել վերքերը նաև այն պատճառով, որ անասելի ցավ պատճառող հրեշավոր ոճրագործությունները բազմիցս կրկնվել են այս երեքուկես տասնամյակների ընթացքում: Դրանք կրկնվեցին նաև 1988-ի փետրվարյան այն երեք օրերից շատ կարճ ժամանակ անց՝ Գանձակում, Բաքվում, Մարաղայում, կրկնվեցին և՛ 2004-ին Բուդապեշտում, և՛ 2016-ին, և՛ բոլորովին վերջերս, մեզ համար աղետալի 44-օրյա պատերազմում։

Պետք է պահանջել, որ Ազգային ժողովն ընդունի բանաձև, որում Ադրբեջանը ճանաչվի որպես ցեղասպանություն իրականացնող սուբյեկտ։ Սումգայիթի ջարդերի զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքարի մոտ լրագրողների հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց ՀՀ մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը։

Խնդիրը այն է, որ ՀՀ-ի գործող վարչապետի ձեռամբ երկիրը դարձել է գործիք ռեգիոնի պետությունների դեմ և այս համատեքստում այն, ինչ ուրվագծվում է հեռանկարում, տեղիք է տալիս վատագույն կանխատեսումների համար, քանի որ ՀՀ-ն, ինչպես քաղաքականապես՝ ազդեցության զոնաների, այնպես էլ՝ միգուցե տարածքային առումով, կաբաժանվի հարևան երկրների միջև, որ պայմանավորվելու է նրանց ազգային անվտանգության շահերով: Այս մասին գրում է քաղաքագետ Ալեն Ղևոնդյանը:

Հայաստանում քաղաքական պատկերացումները պարզունակ-կենցաղային են, և պատճառը քաղաքական մտքի սնանկությունն է՝ քաղաքական մտքեր գեներացնող ինստիտուտների բացակայության պատճառով: Կա տարածված պատկերացում, որ՝ 1․ Արևմուտքի ու Ռուսաստանի, ինչպես նաև Արևմուտքի ու Չինաստանի միջև կենացմահու կռիվ է գնում, որի նպատակը միմյանց ոչնչացնելն է, և վերջում նրանցից մեկնումեկը հաղթելու է: Սա ենթադրում է, որ պետք է ընտրել ներունակ հաղթողին և նրա կողքը կանգնել.

Թուրքիան նախկինում պատրաստ չէր և հիմա էլ պատրաստ չէ կարգավորել հարաբերությունները Հայաստանի հետ՝ առանց գործընթացը կապելու հայ-ադրբեջանական խնդրի հետ, և Հայաստանի ոչ մի մարդասիրական կամ այլ ժեստ իրավիճակը չի փոխի։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանը։

Այսօր լրանում է հայ ժողովրդի նորագույն պատմության ամենաողբերգական ու հրեշավոր էջերից մեկի՝ Սումգայիթի ջարդերի 35-ամյակը։ 1988 թվականի փետրվարի 27-29-ը` Բաքվից ընդամենը 40 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող Սումգայիթ քաղաքում, ադրբեջանական իշխանությունների հանցավոր թողտվությամբ և նույնիսկ ցուցումով, տեղի ունեցան քաղաքի հայ բնակչության զանգվածային ջարդեր, որոնք ուղեկցվում էին սպանություններով, խոշտանգումներով և այլ վայրագություններով: Այս մասին հայտարարություն է տարածել Արցախի ԱԳՆ-ն: Հայտարարությունում նաև ասվում է.