2023-02-24 16:31
Ара МЕЛИКСЕТЯН
«ՇՆՉԻ» ՊԱՐՏՔ
Հայաստանի ՀՆԱ-ն 2022 թվականի արդյունքներով, ըստ նախնական տվյալների, 2021 թվականի համեմատ գրանցել է 12,6% աճ։ Այսպիսի տվյալներ են հրապարակվել Հայաստանի ազգային վիճակագրական կոմիտեի կայքում, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն։
Հաշվետու ժամանակահատվածի արդյունքներով Հայաստանի ՀՆԱ-ի անվանական ծավալն ընթացիկ գներով կազմել է 8 տրլն 496 մլրդ 777.9 մլն դրամ: Մեկ շնչի հաշվարկով ՀՆԱ-ն շուկայական գներով կազմել է 2 861 735 դրամ, 6 569 դոլար և 6 210 եվրո։
ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ. ԹՎՈՒՄ Է, ԹԵ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ ԲԱՎԱԿԱՆ ՀՈՒՍԱԴՐՈՂ ԵՆ: Սակայն այստեղ կան նրբերանգներ, որոնք հաշվի առնելով՝ կառավարությունը հիմքեր չունի նման էական աճով առանձնակի ոգևորության համար։ Եվ առաջին հերթին դա վերաբերում է պետական պարտքի հետ կապված իրավիճակին։
Ահա ուրեմն, անցած տարի ՀՆԱ-ի աճն ուղեկցվել է պետպարտքի է՛լ ավելի տպավորիչ աճով։ Դոլարային արտահայտությամբ դա (պետական պարտքը) աճել է 15%-ով։ Եթե 2021 թվականի դեկտեմբերի 31-ին այդ ցուցանիշը գրանցվել է 9 միլիարդ 225 միլիոն դոլարի մակարդակում, ապա 2022 թվականի դեկտեմբերի 31-ին հասել է 10 միլիարդ 637 միլիոնի։ Ի դեպ, աճը և՛ ռեկորդային է, և՛ պատմական։ Դատեք ինքներդ, միայն 2022 թվականին պետական պարտքն ավելացել է 1,4 միլիարդ դոլարով։ Մինչդեռ նախկինում պետպարտքը նույնքան աճում էր մի քանի տարվա ընթացքում։ Օրինակ՝ 2012-ից մինչև 2016 թվականը։ Փաստորեն, այդ առումով Հայաստանի կառավարությունը հնգամյա նշաձողը հաղթահարել է մեկ տարվա ընթացքում։
Ասենք, պետպարտքի մակարդակի գնահատման հիմնական չափանիշը դրա հարաբերակցությունն է ՀՆԱ-ի նկատմամբ։ Ըստ ներկայացված վիճակագրության, նույնիսկ հաշվի առնելով անցած տարվա ընթացքում ՀՆԱ-ի տպավորիչ աճը, այդ հարաբերակցությունը կազմել է 54%: Օրինակ, 10 տարի առաջ պարտքի ծավալը չէր գերազանցում ՀՆԱ-ի 35%-ը։ Բացի այդ, հայտնի է, որ այն երկրները, որտեղ պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը կազմում է 50% և ավելի, պարտքի կառավարելիության առումով համարվում են ռիսկի բարձր մակարդակ ունեցող երկրներ։ Այնպես որ կարելի է փաստել, որ չնայած նախորդ տարվա ընթացքում ՀՆԱ-ի զգալի աճին, պետական պարտքը կառավարելիության գոտի չի վերադարձել։ Իսկ դա, մեղմ ասած, վտանգավոր վիճակ է։ Նախևառաջ այն պարզ պատճառով, որ ՀՆԱ-ի հերթական «թռիչքաձև» աճի նախադրյալներ ընթացիկ տարում, ասենք նաև տեսանելի ապագայում չկան։ Նույնիսկ 2023-ի բյուջեում կառավարությունը սահմանափակվել է համեստ 7% տոկոս կանխատեսմամբ։
Իսկ այ պետական պարտքը պարզապես դատապարտված է աճել նաև ընթացիկ տարում։ Բավական է նշել, որ բյուջեի դեֆիցիտը գրանցվել է ավելի քան 700 միլիոն դոլարի մակարդակում։ Եվ իհարկե, այս կառավարությունը ծածկելու է դա նոր վարկերի և պարտքային պարտավորությունների ավելացման հաշվին։
Իհարկե, լավ է, որ երկրի ՀՆԱ-ն էականորեն աճել է։ Վատ է մեկ այլ բան։ Նախևառաջ այն, որ դա տեղի է ունեցել սուբյեկտիվ այսրոպեական արտաքին գործոնների ազդեցությամբ, որոնք թեև դրական, բայց շոկային են դարձել Հայաստանի տնտեսության համար։ Իսկ է՛լ ավելի վատ է, ավելի ճիշտ՝ ուղղակի արտառոց է այն, որ թեկուզև իրավիճակային այդ բարենպաստ պայմաններում Հայաստանի կառավարությունը հաջողացրել է աննախադեպ ավելացնել երկրի պարտքային պարտավորությունները։
Այո, մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն հասել է 6659 դոլարի։ Սակայն բնակչության այդ մեկ շնչին տվյալ փաստը չի ջերմացնում։ Քանզի աճել է նաև իր «շնչի» պարտքը…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-22 09:50Почти половина срока, выделенного гражданам Армении на то, чтобы представить декларации о собственных доходах, прошла. Напомним, до 1 ноября граждане должны поделиться с государством информацией о своих доходах за прошлый год. Так вот, глядя на то, какой "популярностью" пользуется эта идея в народе, любое другое правительство, по крайней мере адекватное, констатировало бы фиаско инициативы и приостановило бы ее. Уже сейчас можно с полной уверенностью сказать, что провал данной программы неизбежен, о чем, кстати, свидетельствуют официальные данные.
-
2025-05-20 09:34Объем продукции, произведенной в первом квартале 2025 года в Армении в сферах сельского хозяйства, лесного хозяйства и рыбоводства, в текущих ценах составил 121 498.1 млн драмов, увеличившись по сравнению с аналогичным периодом 2024 года на 10%. Об этом сообщает Национальный статистический комитет республики, передает АРКА. Так, объем производства в сфере сельского хозяйства за отчетный период вырос на 10,5% и составил 97 469.9 млн драмов. При этом объем производства в сфере животноводства составил 74 631.0 млн драмов, увеличившись на 2,5% по сравнению с январем-мартом прошлого года, а в сфере растениеводства – 22 838.9 млн драмов при росте на 53,5%.
-
2025-05-17 10:15Министерство экономики Армении предлагает создать Фонд "Оператор текстильной отрасли", на который будут возложены функции оператора отрасли. Соответствующая инициатива размещена на едином портале правовых актов, передает АрмИнфо. Как говорится о пояснении к документу, текстильная промышленность является одним из приоритетных и ключевых секторов экономики, определенных правительством РА, который обеспечивает тысячи рабочих мест, особенно для женщин. Многие заводы и мастерские работают за пределами Еревана, в регионах, где это имеет большое значение в условиях высокого уровня безработицы. Текстильная продукция из Армении экспортируется в основном в Российскую Федерацию, страны ЕС и США. Расширение объемов экспорта способствует притоку иностранной валюты и улучшению платежного баланса Армении. Развитие текстильной отрасли также стимулирует местное производство сырья (например, хлопка, шерстяных изделий) и смежные отрасли: транспортировку, упаковку и маркетинг.
-
2025-05-09 09:41Объем внешнеторгового оборота Армении стремительно падает. За первый квартал этого года, по сравнению с аналогичным периодом 2024-го, он сократился более чем наполовину (на 56,2%). Согласно данным статистического комитета РА существенно сократился товарооборот со странами ЕАЭС. Спад составил 63%. С США товарооборот сократился на 21,6%, с Китаем – на 43,3%, с ОАЭ – на 78,8%. Со странами ЕС изменений объемов торговли практически нет.