Սուրեն ՊԱՐՍՅԱՆ. 2016-Ի ԱՊՐԻԼՅԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻՑ ՀԵՏՈ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆԵՐԸ ՆՎԱԶԵԼ ԵՆ 3 ԱՆԳԱՄ. Ի՞ՆՉ Է ՍՊԱՍՎՈՒՄ ԱՅՍ ԱՆԳԱՄ
2020 թվականի հունվար-օգոստոս ամիսներին Ադրբեջանի տնտեսությունն անկում է գրանցել 3 տոկոսով։ Այս մասին իր հոդվածում գրել է ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի պատասխանատու, տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը:
Նա, մասնավորապես, նշել է. «Օգոստոսին արդյունաբերությունը նվազել է 3,1 տոկոսով։ Ասիական զարգացման բանկի կանխատեսումների համաձայն՝ այս տարի Ադրբեջանի ՀՆԱ-ն կնվազի 4,3 տոկոսով:
2020 թվականի «Գործարարությամբ զբաղվելու» զեկույցի համաձայն՝ Ադրբեջանը նախորդ տարվա համեմատ վարկանշավորման մեջ 9 կետով նահանջ է գրանցել, որը ևս մեկ անգամ վկայում է Արդրբեջանում տնտեսական բարեփոխումների շարունակական ձախողումների մասին։
Տպավորություն է, թե Ադրբեջանն ու Թուրքիան պատերազմ սկսելուց առաջ առհասարակ չեն գնահատել տնտեսական վնասները, մասնավորապես՝ տնտեսական կորուստների հետ կապված ռիսկերը։
Միայն 2019 թվականին՝ 2016-ի համեմատ Ադրբեջանում օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները նվազել են մոտ 3 մլրդ ԱՄՆ դոլար կամ 3 անգամ։ Սա վկայում է այն մասին, որ Ադրբեջանը տարեցտարի կորցնում է օտարերկրյա ներդրողների վստահությունը և ներդրումային գրավչությունը։
Անշուշտ, 2016 թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմը նաև մեծ հարված է հասցրել Ադրբեջանի ներդրումային միջավայրին։ Իսկ եղած ներդրումները հիմնականում ուղղվում են նավթագազային ոլորտ, որի եկամուտներից շարունակում է ագահաբար օգտվել միայն ադրբեջանական իշխող ռեժիմը։
Կորոնավիրուսի համավարկը լուրջ սոցիալական խնդիրներ է առաջացրել բնակչության համար, մասնավորապես՝ Խազարի համալսարանի օգոստոսյան զեկույցի համաձայն՝ հաշվարկվել է, որ 1,3 մլն մարդ կարող է գործազուրկ դառնալ այս համաճարակից, այսինքն՝ իր աշխատանքը կկորցնի ամեն 4 աշխատողը։
2020 թվականի հունվար-օգոստոս ամիսներին Ադրբեջանի ընդհանուր արտահանումը նվազել է 3,6 մլրդ ԱՄՆ դոլարով կամ 36,1 տոկոսով, իսկ ոչ նավթային արտահանումը (հիմնականում՝ լոլիկ, ոսկի և բամբակ) նվազել է 9,7 տոկոսով։
Արտաքին առևտրաշրջանառության նվազման պատճառով 2020 թվականի առաջին ութ ամիսներին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ Ադրբեջանի մաքսատուրքերից մուտքերը կրճատվել են 8 տոկոսով։ Իսկ Ադրբեջանի իշխանությունները դա լրացնում են ի հաշվի պահուստների։
Ակնհայտ է, որ տարիներ շարունակ Ադրբեջանի կառավարությունը չի կատարել տնտեսական բարեփոխումներ և մեծ կախվածություն ունի նավթագազային ոլորտից, իսկ պատերազմի հետևանքով կրած վնասները էլ ավելի են խորացնելու տնտեսական ճգնաժամը՝ պատճառ դառնալով սոցիալական և քաղաքական դժգոհության մեծ ալիքի։
