2021-05-13 22:05
Рубен МАРГАРЯН
ԻՆՉՈ՞Ւ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ԴԱՐՁԱՎ ԱՆԽՈՒՍԱՓԵԼԻ
Ի՞նչ է հորինել Փաշինյանը՝ պատերազմում իր ձախողումներն արդարացնելու համար։ Պատերազմն, ասում է, անխուսափելի էր, որովհետև բանակցային գործընթացում հատվել էին ինչ-որ կարմիր գծեր... Իբր՝ նախկին իշխանություններն են մեղավոր, որ պատերազմն անխուսափելի էր, և բանակցային գործընթացում հատվել էր անդարձելիության կետը։ Այդպես շատ վստահ ստում է…
Ի՞ՆՉ Է ՆՇԱՆԱԿՈՒՄ՝ «ՊԱՏԵՐԱԶՄՆ ԱՆԽՈՒՍԱՓԵԼԻ ԷՐ»: Գոյություն ունի պատերազմից խուսափելու մի երկաթե միջոց։ Երկաթբետոնե միջոց։ Դա այն է, երբ քո ռազմական հզորությունն այնպիսին է, որ թշնամին երազում անգամ չի տեսնում ռազմական գործողությունների վերսկսում, ինչ-որ ագրեսիա։
Ինչպիսի՞ն էր վիճակն այդ առումով։ Չնայած ռեսուրսների հարցում Ադրբեջանի գերազանցությանը, նա Արցախին տանուլ տվեց Ղարաբաղյան առաջին պատերազմը և 1994-ին կնքված զինադադարից հետո, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կառավարման վերջին տարիներից մինչև 1998 թվականը, մտքով անգամ չէր անցկացնում վերսկսել ռազմական գործողությունները։ Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարման տարիները՝ 1998 - 2008թթ., ընդհանրապես ամենակայուն ժամանակաշրջանն էին. նվազագույն կորուստներ սահմանին, զինված ուժերի շարունակական ամրապնդում։ Արդյունքում թշնամին նոր ագրեսիայի մասին չէր էլ մտածում։ Զինված ուժերի ամրապնդման գործընթացը շարունակվեց նաև Սերժ Սարգսյանի օրոք։ Ճիշտ է, մեկ անգամ հակառակորդը որոշեց խախտել հրադադարը։ Նրա վճռականությունը բավականացրեց երեքուկես օրվա, և համոզվելով, որ ղարաբաղյան ընկույզն իր ատամի բանը չէ, խաղաղություն խնդրեց Ռուսաստանի միջնորդությամբ։
Ռազմական հավասարակշռությունը խախտվեց միայն Փաշինյանի օրոք, ընդ որում՝ խախտվեց այն աստիճան, որ հակառակորդը վճռեց լայնածավալ ռազմական գործողություններ սկսել։ Հավասարակշռության խաթարմանը նպաստած կոնկրետ փաստերը հայտնի են. կորպուսների լուծարում, լոկ ֆոտոսեսիաների, բայց բնավ ոչ ռազմական գործողությունների համար պիտանի սպառազինության գնում, նոր սպառազինության ձեռքբերման ծրագրի փոփոխություն, հրամանատարական կազմի վարկաբեկում, վերջապես, այսպես կոչված՝ «բարեփոխումներ», որոնց էությունը զորամասերը ելակով ապահովելն էր…Նշված ամենը առավել քան բավարար էր, որպեսզի վաղուց ի վեր հարմար պահի սպասող թշնամին կենտրոնացնի իր բոլոր ռեսուրսներն ու հարվածի։
Վերջապես, թշնամու զսպման ևս մեկ գործոնը դիվանագիտությունն է։ Հայտնի է, որ թնդանոթները խոսում են միայն այն ժամանակ, երբ լռում են դիվանագետները։ Ի՞նչ ունենք այստեղ։
Թե՛ Քոչարյանի կառավարման տարիներին, թե՛ Սարգսյանի կառավարման օրոք բանակցությունների ընթացքում ապակառուցողական էր հենց ադրբեջանական կողմը։ Ռոբերտ Քոչարյանին հաջողվեց հասնել նրան, որ միջնորդներն ընդունեն, որ Արցախի վերջնական կարգավիճակը պետք է որոշվի միայն Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվեի արդյունքների հիման վրա։ Սերժ Սարգսյանի օրոք հաջողվեց հասնել նրան, որ հստակեցվեն Արցախի միջանկյալ կարգավիճակի տարրերը, հնարավորություն տալով անկախ կարգավիճակի բացակայության պայմաններում այնուամենայնիվ ապահովել սեփական անվտանգությունն ու կապեր հաստատել միջազգային կառույցների հետ։ Իսկ Սարգսյանի կառավարման վերջին տարիներին միջնորդները շեշտում էին նաև հակամարտության գոտում հրադադարի ռեժիմի պահպանման համար լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկելու անհրաժեշտությունը։
Նախքան Փաշինյանի իշխանության գալը պաշտոնական Բաքուն գտնվել է միջազգային հանրության մշտական ճնշման տակ։ Ռ.Քոչարյանի կառավարման տարիներին ադրբեջանական թերթերի խմբագիրների հետ հանդիպման ժամանակ դա խոստովանել է Ալիև ավագը՝ հավաստելով, որ միջնորդներն իրեն համոզում են ճանաչել Արցախի անկախությունը։ Ս.Սարգսյանի օրոք նման խոստովանությամբ 2016-ի վերջին հանդես եկավ նաև Ալիև կրտսերը…
Իսկ Փաշինյանի օրոք բանակցություններում «հանկարծ» ոչ կառուցողական դարձավ հայկական կողմը, ինչն ապահովեց ագրեսիայի համար Ադրբեջանին անհրաժեշտ դիվանագիտական քողարկումը։ Այնպես որ պատերազմն անխուսափելի դարձավ միայն պետական և ռազմական շինարարության և բանակցային գործընթացի տապալման արդյունքում, ինչը կապված է բացառապես Փաշինյանի կառավարման հետ։ Այլ կերպ ասած, պատերազմն անխուսափելի դարձավ, երբ իշխանության ղեկին հայտնվեց ինքնասիրահարված տխմարների թիմը՝ լրտեսների և գործակալների ընկերակցությամբ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-06-16 09:08Что показали военные действия между Израилем и Ираном? В первую очередь несомненное преимущество в технологиях одной страны над другой. Настолько существен сегодня этот фактор, что отходят в сторону такие компоненты, как территория страны, количество населения, патриотизм населения, храбрость командования… Все отходит на второй план.
-
2025-06-14 09:55Начинал Дональд Трамп бодро. С энтузиазмом, пожалуй, не уступающим энтузиазму Пашиняна в 2018-ом. На этой волне Трампу даже удалось на некоторое время прекратить огонь в Газе и наладить определенный американо-российский диалог, но к конкретным позитивным результатам по деэскалации в конфликтных регионах это пока не привело. Более того, видим, что многие планы Трампа не только не реализованы, но в определенной степени привели к эскалации ситуации.
-
2025-06-13 10:06Никол Пашинян опубликовал очередной текст с очередными обвинениями в адрес руководства Армянской Апостольской Церкви. Текст примечателен, там надо только адресата поменять. Все обвинения гораздо более применимы в отношении правящей команды. Не особо мудрствуя, Пашинян переписал в адрес Католикоса известные обвинения в свой адрес.
-
2025-06-12 09:25Наверное, многие сегодня в команде Пашиняна пусть и не говорят об этом вслух, но думают: «Пашинян, а оно тебе было надо?». Имея в виду развязанную премьером кампанию против церкви. Именно против Церкви, а не отдельных церковников, которые, дескать, нарушили обет безбрачия и тем самым вызвали гнев главного, оказывается, хранителя моральных норм республики - Никола Воваевича Пашиняна. Собственно, и сам Пашинян не скрывает, что главная цель - поставить церковь под контроль государства, то есть, самого Пашиняна.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-04-15 08:16Ադրբեջանը փորձում է արագացնել իրադարձությունները Երբ գործընթացը, որի արդյունքում նախատեսվում է խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, մեկնարկում է Արցախի կարգավիճակի հստակեցման շրջանցումով, ապա եզրահանգումը կարող է լինել միայն մեկը. իշխող ռեժիմի պարագլուխը կրկին որոշել է «ամեն ինչ սկսել սեփական կետից»։ Նման եզրակացության է հանգեցնում նաև խոշոր գործարար Գուրգեն Արսենյանի խորհրդարանի ամբիոնից Փաշինյանին ուղղած կոչը՝ «սթափեցնել Ղարաբաղի ղեկավարությանը»։ Գործարար պատգամավորը շա՜տ է շտապում բիզնես սկսել թուրքերի հետ…
-
2022-04-08 08:59Ինչ վերաբերում է Բրյուսելում Ալիևի, Փաշինյանի և Շառլ Միշելի բանակցությունների արդյունքներին։ Հայկական կողմի համար ամենադրականն այն է, որ համատեղ ճեպազրույց չեղավ։ Այդպիսի ճեպազրույցների ժամանակ Փաշինյանն Ալիևի կողքին ողորմելի է դիտվում։ Համատեղ ասուլիսի բացակայությունը բոնուս է Փաշինյանի համար, որը դժվար թե ասելիք ունենար՝ ի պատասխան հայ հասարակայնությանը հուզող հարցերին։
-
2022-04-05 19:27Կապիտուլյանտը վախեցնում է պատերազմով՝ հող նախապատրաստելով նոր դավաճանության համար։ Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակը պաշտպանեց Քարագլխի ռազմավարական գագաթի մի մասը, չնայած թուրքական «բայրաքթարերից» ռմբակոծմանը և հակառակ Փաշինյանի ռեժիմի գաղտնի հրահանգներին։ Այս մասին վերջին օրերին բացահայտ հայտարարում են ռազմական փորձագետները։ Մասնավորապես, Դավիթ Ջամալյանը նշել է, որ Արցախի ղեկավարության կախվածությունը կապիտուլյանտի ռեժիմի ազդեցությունից էականորեն նվազել է։ Փորձագետը բարձր է գնահատել Պաշտպանության բանակի ջանքերը՝ Քարագլուխից ադրբեջանցիների մասնակի հետմղման ուղղությամբ:
-
2022-03-16 19:42Լեռնային Ղարաբաղի արտգործնախարար Դավիթ Բաբայանը հայտարարում է, որ Արցախի ճանաչումը որպես Ադրբեջանի մաս անհնար է։ Դա կհանգեցնի հայկական Արցախի ոչնչացման։ Դավիթ Բաբայանը վստահ է. ինչպես էլ որ ընթանա հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, այն չպետք է ընթանա Արցախի շահերի հաշվին: Դավիթ Բաբայանը համարում է, որ Երևանում չի կարող լինել այնպիսի իշխանություն, որը կհամաձայնի Արցախի կարգավիճակին Ադրբեջանի կազմում... Բուն այն փաստը, որ Դավիթ Բաբայանը հայտարարում է դա, վկայում է այն մասին, որ իրականում նա լուրջ կասկածներ ունի։