2021-12-09 09:04
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ԱԶԱՏ ԱՆԿՄԱՆ ՌԵԺԻՄՈՒՄ
Հավանաբար կգա մի օր, երբ կգնահատվի թավշե իշխանության կողմից Հայաստանին հասցված վնասի ողջ մասշտաբը, բայց արդեն այսօր ակնհայտ է, որ դա աստղաբաշխական է։ Տվյալ դեպքում խոսքը պատերազմի և դրա հետևանքների մասին չէ, մարդկային հազարավոր կյանքերի և հսկայական տարածքների կորստի մասին չէ, ոչ էլ շարունակվող կապիտուլյանտային քաղաքականության ու երկրի անվտանգության կորստի։ Խոսքը հայկական պետությանը թավիշի բերած տեղային աղետների մասին է։ Իսկ ավելի ճիշտ՝ մի պատուհասի մասին, որը պերճախոս կերպով բնորոշում է «հեղափոխությամբ ծնված» իշխանության վնասաբեր էությունը։
Փաշինյանի «հեղափոխական» առաջին նախաձեռնություններից մեկը կառավարության կառուցվածքի «բարեփոխումն» էր, որի արդյունքում լուծարվեց, մասնավորապես, Գյուղատնտեսության նախարարությունը: Իհարկե, նայելով, թե ինչպես են մնացած նախարարություններն իբր կարգավորում իրենց պատասխանատվության տակ գտնդող ոլորտները, կարելի է ասել, որ Փաշինյանի կառավարության կազմում գյուղնախարարության առկայությունից կամ բացակայությունից քիչ բան կարող է կախված լինել։ Այդուհանդերձ փաստն այն է, որ 2018-ից հետո ոլորտն անցել է ազատ անկման ռեժիմի և շարունակում է ցած գահավիժել:
Այդ անկման չափորոշիչներ կարող են ծառայել ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի կողմից վերջերս հրապարակված տվյալները։ Ներկայացնենք դրանցից մի քանիսը։ Առաջին հերթին հարկ է նշել, որ եթե նախքան թավիշի գալը (2017-ին) գյուղատնտեսական հիմնական մշակաբույսերի ցանքատարածությունները կազմում էին 353,4 հազար հա, ապա 2020-ին այդ տարածքները կրճատվել են մինչև 222,7 հազար հեկտարի։ Կրճատումն ահռելի է. 38%-ով։ Ընդամենը երեք տարում։
Իհարկե, դա չէր կարող բացասաբար չանդրադառնալ համախառն բերքի ցուցանիշի վրա։ Եվ ահա պարզվում է, որ նշված ժամանակահատվածում (2017-2020) ցորենի համախառն բերքը 176 հազար տոննայից նվազել է 132 հազարի, կարտոֆիլը՝ 547 հազար տոննայից 437 հազարի, բանջարեղենը՝ 861-ից մինչև 692 հազար տոննայի, բոստանային մշակաբույսերը՝ 215-ից նվազել 126 հազարի, պտուղներն ու հատապտուղները՝ 361 հազարից 274 հազարի: Բերքի աճ կա միայն խաղողի մասով։ Մնացած բոլոր բնութագրիչներով գրանցվել է առավել քան լուրջ անկում։
Քիչ ավելի լավ են գործերը անասնաբուծության ոլորտում։ Համենայնդեպս խոշոր եղջերավոր անասունների գլխաքանակը նշված ժամանակահատվածում կրճատվել է ոչ այդչափ արմատականորեն. մոտավորապես 1000 գլխով։ Մի քանի հազարով ավելացել է ոչխարների և այծերի քանակը։ Թռչունների քանակը փոքր-ինչ նվազել է, իսկ խոզերինը՝ ավելացել։ Մի խոսքով, անասնաբուծության ոլորտում պատկերն այնքան էլ մռայլ չէ։ Այդուհանդերձ պետք է նշել, որ կենդանական ծագման գյուղմթերքի արտադրությունը նշված ժամանակահատվածում նվազել է։ Եթե 2017-ին այդ ցուցանիշը կազմում էր 192 հազար տոննա, ապա 2020-ին՝ արդեն 189 հազար տոննա։
Գյուղատնտեսության ոլորտում արձանագրվող անկման հետ մեկտեղ՝ վերջին տարիներին սկսել են աճել արտասահմանից գյուղմթերքի ներկրման ծավալները։ Ընդ որում բավական տպավորիչ աճ է գրանցվել գրեթե բոլոր հիմնական ապրանքային խմբերի պարագայում։ Այսպես, 38 հազար տոննայով ավելացել է ցորենի ներկրումը, հազար տոննայով՝ ալյուրինը, գրեթե կրկնապատկվել է շաքարի ներկրումը, 4 հազար տոննայով ավելացել է բուսայուղի ներկրումը, հազար տոննայով՝ տավարի մսինը, 2 հազար տոննայով աճել է կաթի ներկրումը, գրեթե երկու անգամ ավելացել է բանջարեղենի, մրգերի ներմուծումը, նույնիսկ պանիր սկսել են ավելի շատ ներկրել։
Այսպիսով, կարելի է արձանագրել հետևյալը։ Մի կողմից՝ հայրենի ագրարային ոլորտը վերջին երեք տարիներին սրընթաց կորցրել է իր ծավալը, մյուս կողմից՝ աճել է գյուղմթերքի ներկրման ծավալը։ Իսկ դա, բացի ամենից, նաև հզորագույն հարված է երկրի պարենային անվտանգությանը։
Կարելի է, իհարկե, այս ամենի մեջ տեսնել փաշինյանական թիմի ներկայացուցիչների դիլետանտիզմի, անփորձության, տգիտության արդյունքը։ Սակայն հաշվի առնելով առանձին վերցրած ոլորտի նկատմամբ վնասարարության մասշտաբը, որի խորհրդանշական մեկնարկը Գյուղատնտեսության նախարարության միանգամայն գիտակցված լուծարումն էր, այնուամենայնիվ ավելի համոզիչ է թվում նպատակաուղղված գործընթացի վարկածը: Ասենք, դա այդքան էլ կարևոր չէ ։ Շատ ավելի կարևոր է այն, որ պարենային ապահովման առումով Հայաստանն աստիճանաբար նստում է ներկրման ասեղին, որից ազատվելը շատ դժվար կլինի։ Մանավանդ եթե հաշվի առնենք, որ նման ծրագրեր (ներկրման ասեղից հրաժարվելու) կառավարությունը չունի։ Նկատեք, պարենային ինքնապահովման մակարդակի նվազման խորապատկերին Հայաստանի իշխանությունները ծրագրում են զարգացնել երկրի գյուղատնտեսությունը՝ կանեփի աճեցումը խթանելու ճանապարհով։ Եվ այդ ծրագիրն ամրագրել են մինչև 2024 թվականի տնտեսական զարգացման ռազմավարության մեջ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-05 09:24Министр экономики Армении Геворг Папоян представил в бизнесменам из французского Лиона инвестиционную политику РА, законодательную базу, стимулирующую инвестиции, инструментарии поддержки бизнеса. «Армения движется по пути диверсификации экономики и развития ряда стратегических отраслей. Одним из наших приоритетов является стимулирование иностранных инвестиций путем формирования более благоприятной, гибкой и предсказуемой бизнес среды», - отметил Папоян на встрече с делегацией из более чем 10 лионских предпринимателей. Министр подчеркнул, что в Армении заинтересованы в тесном сотрудничестве, особенно с французскими партнерами, и готовы обсуждать возможности реализации инвестиционных проектов, представляющих взаимный интерес, сообщает пресс-служба Минэкономики РА, передает АРКА.
-
2025-05-02 10:23Премьер-министр Армении Никол Пашинян поздравил сограждан с Международным днем труда и солидарности трудящихся, напомнив о важности знаний и образования, передает Новости-Армения. "Труд, конечно, является необходимым, но недостаточным условием для улучшения жизни отдельного человека и общества, поскольку только эффективный труд приносит удовлетворительные результаты, а чтобы быть эффективным, труд должен основываться на знаниях, постоянно совершенствуемых навыках, то есть на образовании и обучении", - говорится в послании премьер-министра Армении к 1 мая. "Возможно, нам следует найти в себе силы признать, что мы живем плохо в меру того, чего мы не знаем, и хорошо в меру того, что мы знаем, и для того, чтобы расширить наше благосостояние, нам нужно сократить объем того, чего мы не знаем, и расширить объем того, что мы знаем, а это возможно при теснейшей взаимосвязи труда и образования, образования и труда", - заявил Пашинян.
-
2025-05-01 10:36С 1 января 2025 года и по состоянию на 28 апреля 37 737 граждан подали Всеобщую декларацию о доходах (из 900 тыс декларантов - ред.), заявил премьер Никол Пашинян 30 апреля на заседании правительства, передает АрмИнфо. «16 тысячам 271 гражданину возвращены 1 миллиард 482 миллиона драмов в виде социального кредита (+ 165 миллионов драмов по сравнению с прошлым понедельником). Средняя сумма кредита, полученного обратно одним человеком, составляет 91,1 тыс. драмов», - отметил он. Премьер обратил внимание на тот факт, что в результате данного процесса сгенерировано дополнительных налогов на 1 млрд драмов.
-
2025-04-29 10:36В Армении с 27 апреля 2025 года вступила в силу административная ответственность для хозсубъектов за нарушения в маркировке молочных и мясных продуктов, передает АРКА. Как напомнили в Минэкономики республики, согласно изменениям в законе "О торговле и услугах", молочная продукция без заменителей молочного жира должна размещаться в супермаркетах на зелёных стеллажах, а с содержанием заменителей молочного жира - на оранжевых стеллажах. Кроме того, на полках должны быть соответствующие информационные таблички. Инспекционный орган безопасности продуктов питания сообщил ранее, что с 27 апреля вводится также административная ответственность для предпринимателей, которые не обеспечат наличие для мясной продукции документов, подтверждающих забой скота на скотобойнях, в видном для потребителей месте.