2022-12-12 19:26
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ԹԵԿՈՒԶ ՉՈՐ, ԹԵԿՈՒԶ ԹԱՑ
Շիրակի մարզում կստեղծվի չոր նավահանգիստ: Այդ մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարել Է Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը, պատասխանելով այն հարցին, թե ինչու այդպես էլ չի իրականացվել Գյումրիում ազատ տնտեսական գոտի ստեղծելու վերաբերյալ դեռևս 2019 թվականին ընդունված որոշումը։
ՆԱ ՏԵՂԵԿԱՑՐԵՑ, ՈՐ ԱՅԺՄ ԿԱ ՇԻՐԱԿԻ ՉՈՐ ՆԱՎԱՀԱՆԳՍՏԻ ՆԱԽԱԳԻԾԸ։ «Մենք արդեն ունենք հայեցակարգը պատրաստ և հանրային ներդրումային կոմիտեի մոտակա նիստում քննարկելու ենք այդ ծրագրի իրագործումը: Նախնական տվյալները մեզ թույլ են տալիս ասել, որ կառավարությունը դրական վերաբերմունք կձևավորի, բայց ամեն ինչ կախված է լինելու հանրային ներդրային կոմիտեից, որը մինչև տարվա վերջ տեղի կունենա:
Եթե հանրային ներդրումային կոմիտեն դրական եզրակացություն տվեց, մենք մանրամասն տեխնիկատնտեսական հետազոտության փուլ ենք անցնելու և եթե այդ փուլն էլ դրական արդյունքներով եկավ, այսինքն եթե պարզվի, որ այդ նախագիծը Հայաստանի համար շահավետ է, դրանից հետո մենք պետություն-մասնավոր համագործակցության միջոցով պետք է ներգրավենք օպերատոր, որը կսկսի ներդրումներ անել և տարբեր տիպի ընկերություններ հրավիրել այդ արդյունաբերական գոտի՝ իրենց արտադրությունները հիմնելու համար: Եթե ամեն ինչը ճիշտ գնա, ապա Գյումրիում 2-3 տարվա ընթացքում կստեղծվի 20-40 հազար աշխատատեղ»,- ամփոփեց նախարարը։
ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ. Հայաստանի կառավարության նավահանգստային նախագծին, որի մասին ազդարարեց Քերոբյանը, թերահավատները վերաբերվեցին անթաքույց անվստահությամբ ու հումորով։ Եվ շատ իզուր։ Նախ, այս կառավարությունից ինչ ծրագրեր ասես կարելի է սպասել։ Չմոռանանք, որ խոսքն այն կառավարության մասին է, որի ղեկավարը ծրագրում է, թե մինչև 2050 թվական Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականը դառնալու է աշխարհի կամ Եվրոպայի չեմպիոն։ Խոսքն այն կառավարության մասին է, որը մշակել է տնտեսական զարգացման ռազմավարություն, որի (զարգացման) երկու բաղադրիչներից մեկը պետք է դառնա կանեփի աճեցումը։ Այս խորապատկերին բնավ զարմանալի չէ չոր նավահանգիստ ստեղծելու գաղափարը: Ավելի շուտ զարմանալի է, որ դա չոր է, այլ ոչ թե թաց. իսկական ծովային։ Թեև, միգուցե դա երկարաժամկետ ծրագրերում է: Ասենք այսպես. մինչև 2050թ.։ Իսկ մինչ այդ, մոտ հեռանկարում յոլա կգնանք չոր նավահանգստով։
Այս պատմության համատեքստում, թերևս, արժե հիշել, որ ընդհանրապես Հայաստանն ունի (համենայն դեպս 10 տարի առաջ դեռ ուներ) ծովային նավատորմ։ Եվ սա կատակ չէ: Խառնակ 90-ականներին նրանք, ում այսօր անվանում են նախկիններ, գնեցին երկու նավ։ Եվ օտարերկրյա ընկերությունների կողմից վարձակալված հայկական նավերը սկսեցին ճեղքել համաշխարհային օվկիանոսի ջրերը։ Թե կոնկրետ ինչ է ստացավ Հայաստանն այդ մտահղացումից, առ այսօր մնում է առեղծված։ Փոխարենը՝ ողջ աշխարհն իմացավ, որ դեպի ծով ելք չունեցող լեռնային երկիրն ունի իր նավերը։
Այդ ժամանակներից անցել են տասնամյակներ, և այժմ աշխարհն իմանում է, որ Հայաստանում՝ Շիրակի մարզում, ծովի մակերևույթից 1500 մետր բարձրության վրա նավահանգիստ է ստեղծվում։ Համաձայնեք, սա պարզապես էպիկական երևույթ է:
Թեպետ, հանուն արդարության պետք է ուշադրություն դարձնել «չոր նավահանգիստ» տերմինին: Բնավ պարտադիր չէ, որ այն գտնվի ծովի ափին։ Չոր նավահանգիստը տերմինալ է, որը ճանապարհային կամ երկաթուղային հաղորդակցությամբ կապված է ծովային նավահանգստի հետ: Այն կատարում է ծովային բեռների փոխաբեռնման կենտրոնի գործառույթներ։ Դա որոշակի օղակ է ինտերմոդալ բեռնափոխադրումների լոգիստիկ շղթայում: Այսպիսով, ստացվում է, որ Հայաստանը հավակնում է նման առանցքային օղակի դերի։ Զուտ տեսականորեն և հարուստ երևակայության դեպքում դա կարող է իրատեսական թվալ։ Հատկապես Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցքի նախագծի իրականացման դեպքում։ Բայց գործնականում ակնկալել, թե այսօրվա Հայաստանը կարող է նման առանցքային լոգիստիկ խորշ զբաղեցնել, հավասարազոր է աշխարհի առաջնության եզրափակչում Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականի հաղթանակին հավատալուն։
Որպես փաստարկ ներկայացնենք ընդամենը երկու փաստ։ Առաջինը. արդեն գրեթե երկու ամիս շարունակ Լարսի անցակետում բազմակիլոմետրանոց խցանումներում կանգնած են տասնյակ հայկական բեռնատարներ։ Հայաստանի կառավարությունը ոչ մի կերպ չի կարողանում լուծել այդ խնդիրը։ Երկրորդը, ամենաթարմը. մի քանի օր առաջ Տաթև-Աղվանի հատվածում տեղի ունեցած վթարի պատճառով Հայաստանն Իրանին կապող միջպետական ճանապարհին խցանման մեջ կանգնած էին մնացել 270 բեռնատարներ։ Այստեղ առանձնահատուկ ընդգծենք մի հանգամանք։ Ճանապարհի այդ հատվածն այլընտրանքն է նախկին նախապատերազմյան երթուղուն, որի 21 կիլոմետրն այս իշխանությունը փաստացի նվիրեց Ադրբեջանին։ Տաթև-Աղվանի շրջանցիկ հատվածը պետք է կառուցվեր ամենակարճ ժամկետներում, սակայն աշխատանքները ձգձգվում էին։ Ի վերջո ինչ-որ բան մի կերպ կառուցեցին, բայց ակնհայտորեն ոչ այն, ինչ պետք էր։
Մի քանի ամիս առաջ, ավելի ճիշտ՝ այս տարվա մայիսին, կառավարության նիստում Նիկոլ Փաշինյանն արդարանում էր. «Նախորդ տարի Սյունիքի մարզում արտակարգ ռեժիմով կառուցվեց Տաթև-Աղվանի ճանապարհը, բայց երբ նախագծում էինք, չէինք նախատեսել, որ բեռնափոխադրումների ամբողջ ծավալը պետք է տեղափոխվի այդ հատված։ Ճանապարհը ավելի շատ միջհամայնքային ու տուրիստական նշանակության ճանապարհ էր նախատեսվել, դրա համար խնդիրներ են առաջացել: Կաշխատենք, որ ճանապարհը բերենք պատշաճ տեսքի»։ Աշխատել են այդ ուղղությամբ, թե ոչ, կարևոր չէ։ Փաստն այն է, որ վեց ամիս անց սովորական վթարի պատճառով ճանապարհը հիմնովին խցանվում է 270 բեռնատարների համար: Ճանապարհին լռվում են հարյուրավոր տոննա բեռներ։
Այո, Շիրակում կարելի է չոր նավահանգիստ կառուցել։ Բայց այդ մտահղացման իրագործելիության համար նախևառաջ անհրաժեշտ է պետական կառավարման նորմալ գործող համակարգ։ Առկա իշխանությունը փլուզել է այդ համակարգը գործնականում հիմնահատակ։ Եվ, իհարկե, աղաղակող ապիկարության ու անպատասխանատվության պատճառով հաստատ ի վիճակի չէ ինչ-որ նոր բան ստեղծել։ Այնպես որ առանձնակի տարբերություն չկա, թե ինչ նավահանգիստ են նախատեսում ստեղծել Շիրակում. չոր, թե թաց։ Երկու տարբերակն էլ ֆանտաստիկայի ոլորտից են…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-11 09:48Правительство Армении на заседании в четверг одобрило предложение о подписании кредитного соглашения с Международным банком реконструкции и развития (МБРР, структура ВБ) по программе «Туризм и региональная инфраструктура Армении» на 120,5 млн евро, передает АРКА. Как заявил замминистра экономики Армении Арман Ходжоян, программа нацелена на поддержку семи отдельных туристических кластеров из 20-ти в общинах Арени, Дилижан, Двин, Гюмри, Джермук, Горис и Ехегис с целью стимулирования винного, оздоровительного, приключенческого, культурно-образовательного туризма, а также экотуризма в различных областях Армении. Он сообщил, что общая стоимость программы, которая будет реализована до конца 2030 года, составляет 120,5 млн евро, из которых 24,1 млн софинансирует правительство.
-
2025-07-10 09:33Внешняя торговля Армении бешеными темпами катится вниз. По данным статистического комитета в январе-мае внешний и взаимный торговый оборот сократился вдвое по сравнению с тем же периодом прошлого года. Если в 2024-м этот показатель достигал 15,5 миллиардов долларов, то в этом году снизился до 7,9 миллиардов.
-
2025-07-07 10:03В Армении в июне 2025 года по сравнению с июнем 2024 года зарегистрирована инфляция в 3,9%, а за месяц – дефляция в 1,3%. Об этом свидетельствуют данные отчета Национального статистического комитета (НСК) Армении, передает АРКА. Согласно данным НСК, в июне 2025 года по сравнению с июнем 2024 года цены на продовольственные товары и безалкогольные напитки повысились на 6,2%.
-
2025-07-05 09:47Армения выразила желание стать членом ШОС. Об этом сообщила пресс-секретарь МИД РА Ани Бадалян на своей странице в фейсбук. «Разделяя основополагающие принципы Шанхайской организации сотрудничества, а именно территориальную целостность, неприменение силы и нерушимость границ, Республика Армения выразила желание стать членом ШОС», - отмечено в сообщении, передает NEWS.am.