2023-08-19 09:23
Марина ГРИГОРЯН
ԷԴԵՄ ՎՈՍՈՐՆՈՒԻ ԽՈՍՏՈՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ. ԻՆՉՈ՞Վ Է ԶԲԱՂՎԱԾ ՄԱԿ-Ի ՀԱՅԱՍՏԱՆՅԱՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑՉՈՒԹՅՈՒՆԸ
Օգոստոսի 16-ին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նիստի արդյունքներն արդեն ծամվել-ծամծմվել են փորձագետների կողմից, տրվել են գնահատականներ, որոնք արձանագրել են անվտանգության և մարդու հիմնարար իրավունքների ու ազատությունների պահպանման միջազգային մեխանիզմների գործնական կաթվածահարությունը: Հենց այն նորմերի, որոնք դրված են ՄԱԿ-ի և նրա ինստիտուտների ստեղծման ու գործունեության հիմքում։ Օգոստոսի 16-ին նրանք հաստատեցին իրենց դժկամությունն ու անկարողությունը՝ միջամտելու իրավիճակին, որպեսզի կանխվի ցեղասպանությունը, համաձայն միջազգային իրավունքի կարևորագույն փաստաթղթերից մեկի՝ Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին կոնվենցիայի։
Այս համատեքստում կցանկանայինք կանգ առնել մեկ ելույթի վրա՝ Կազմակերպության կառույցներից մեկի ներկայացուցչի։ Այն է՝ ՄԱԿ-ի Հումանիտար հարցերի համակարգման գրասենյակի գործառնությունների գծով տնօրեն Էդեմ Վոսորնուի։
«Մենք ներկայումս ի վիճակի չենք անկախ կերպով հաստատել Լաչինի միջանցքով մարդկանց կամ ապրանքների տեղաշարժի վերաբերյալ տեղեկատվությունը կամ ռուս խաղաղապահների տեղակայման շրջաններում քաղաքացիական բնակչության վիճակի մասին տեղեկատվությունը։ Սակայն մենք տեղյակ ենք պարենամթերքի և դեղորայքի հետ կապված խնդիրների, ենթակառուցվածքի և ծառայությունների կարևորագույն օբյեկտների աշխատանքի համար էլեկտրաէներգիայի մատակարարման խափանումների վերաբերյալ ստացվող հաղորդագրությունների մասին»,- իր ճառում հայտարարեց մեծարգո տիկինը։
Այսինքն, արձանագրենք. ՄԱԿ-ի ստորաբաժանումներից մեկի ղեկավարը խոստովանում է, որ «չի կարող անկախ կերպով հաստատել տեղեկատվությունը» արդեն ավելի քան 8 ամիս շարունակվող հումանիտար աղետի մասին: Եվ որ ինքն ու ՄԱԿ-ի իր ղեկավարած կառույցը առաջնորդվում են ընդամենը «ստացվող հաղորդագրություններով»։ Եվ գլխավորը. աշխարհի ամենամեծ ու հեղինակավոր կազմակերպության հումանիտար հարցերով պատասխանատու պաշտոնյան խոստովանում է, որ 8 ամսվա ընթացքում չի բարեհաճել իր ուղիներով բավարար տվյալներ ու փաստեր հավաքել՝ «տեղեկատվությունն անկախ կերպով հաստատելու» համար:
Հարց է առաջանում. ինչո՞վ է զբաղված ՄԱԿ-ի հայաստանյան ներկայացուցչությունը, որն առաջին հերթին պարտավոր էր իր կենտրոնակայանին հավաստի տեղեկատվություն տրամադրել այն մասին, թե ինչ է կատարվում Արցախում: Նույնիսկ եթե այդ ներկայացուցչության իրավասությունն ու լիազորությունները չեն տարածվում չճանաչված Արցախի Հանրապետության վրա։ Չէ՞ որ խոսքը 120 000 մարդու պատուհասած հումանիտար աղետի մասին է, որոնց նկատմամբ ցեղասպանություն է իրականացվում՝ հենց ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի բնորոշման համաձայն։
Եվ սա, անշուշտ, ամենևին էլ այն դեպքը չէ, երբ միջազգային կազմակերպությունը, որը պարտավոր է կանխել նման աղետները, կարող է իրեն թույլ տալ ընկնել ձևականությունների հետևից։ Չենք խոսում արդեն այն մասին, որ Մարդու իրավունքները համընդհանուր են և տարածվում են աշխարհի բոլոր մարդկանց վրա, առանց բացառության, անկախ նրանից՝ ապրում են ճանաչված, թե չճանաչված պետությունում:
ՊԱՐԶՎՈՒՄ Է, ՈՐ ՄԱԿ-Ի ԵՐԵՎԱՆՅԱՆ ԳՐԱՍԵՆՅԱԿՈՒՄ ԱՅԴՊԵՍ ՉԵՆ ԿԱՐԾՈՒՄ։ Եվ որ նույնիսկ բազմաթիվ ակցիաները, որոնք անցկացվել են Երևանում ներկայացուցչության շենքի մոտ, ոչ մի կերպ չեն դրդել դրա ղեկավարին և աշխատակիցներին հնարավորություն գտնել ինքնուրույն, առանց «ստացվող հաղորդագրություններին» ապավինելու, համոզվել, որ այն, ինչ տեղի է ունենում Արցախում, պահանջում է ՄԱԿ-ի անհապաղ միջամտությունը։ Եվ ապահովել իրենց կազմակերպությանը անհրաժեշտ տվյալներով, որպեսզի Հումանիտար հարցերի վարչության պետը կարողանա հստակ և միանշանակ «հաստատել Լաչինի միջանցքով մարդկանց և ապրանքների տեղաշարժի վերաբերյալ տեղեկատվությունը»:
Շրջափակման 8 ամիսների ընթացքում Բերձորի միջանցքի սկզբնամաս են այցելել օտարերկրյա բազմաթիվ դիտորդներ, այդ թվում՝ Եվրախորհրդարանի պատգամավորներ, այլ կազմակերպությունների և երկրների ներկայացուցիչներ: Բայց Հայաստանում ՄԱԿ-ի ներկայացուցչությունը, ինչպես պարզվում է, այդպես էլ ցանկություն չի ունեցել այցելել այդ վայր և գլխավոր գրասենյակին փոխանցել անհրաժեշտ բոլոր տեղեկությունները առաջին՝ «սեփական» ձեռքից։
Ճիշտ նույնպիսի ապիկարության դրսևորում է տիկին Վոսորնուի փաստացի հրաժարումը՝ հաստատելու տվյալները «ռուս խաղաղապահների տեղակայման շրջաններում քաղաքացիական բնակչության վիճակի մասին»: Քանզի 8 ամսվա ընթացքում ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչների մտքով անգամ չի անցել փորձել անցնել ադրբեջանական անցակետով, հասնել Արցախ և սեփական աչքով տեսնել, թե ինչ է կատարվում այնտեղ։ Իսկ հետո ներկայացնել անկախ զեկույց, այդ թվում՝ տիկին Վոսորնուին։
Սակայն, նույնիսկ հաշվի առնելով վերն ասված ամենը, Հումանիտար հարցերի համակարգման գրասենյակի գործառնությունների տնօրենը բավականաչափ փաստարկներ և հիմքեր ուներ «տեղեկատվությունն անկախ կերպով հաստատելու» համար: Բանն այն է, որ տակավին օգոստոսի 8-ին ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի վարչության փորձագետների խումբը հանդես եկավ հայտարարությամբ, որ «Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շարունակվող արգելափակումը հումանիտար ծանր ճգնաժամի է հանգեցրել Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում»։
«Վերջին յոթ ամիսների ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհի արգելափակումը հանգեցրել է նրան, որ բնակչությունը բախվել է սննդի, դեղորայքի և հիգիենայի միջոցների սուր պակասի, ազդել է բժշկական և կրթական հաստատությունների աշխատանքի վրա, վտանգել է մարդկանց, հատկապես երեխաների, հաշմանդամների, ծերերի, հղիների և հիվանդների կյանքը»,- ասված էր հայտարարության մեջ: Փորձագետները կոչ են արել Ադրբեջանի իշխանություններին կատարել իրենց միջազգային պարտավորությունները և «անհապաղ ապահովել մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների և ապրանքների ազատ ու անվտանգ տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով երկու ուղղություններով՝ համաձայն 2020 թվականի նոյեմբերին կնքված հրադադարի համաձայնագրի»:
Կա՛մ Էդեմ Վոսորնուն տեղյակ չէ իր իսկ գործընկերների հայտարարության մասին, կա՛մ ՄԱԿ-ի փորձագետների դիրքորոշումը նրա համար ծանրակշիռ փաստարկ չէ։ Երկու դեպքում էլ ակնհայտ է նույն կազմակերպության տարբեր կառույցների աշխատանքի անհամապատասխանությունն ու ոչ պրոֆեսիոնալիզմը։ Դա առավելևս աններելի է, քանի որ խոսքը ՄԱԿ-ի մասին է։
Հիշեցնեմ, ի դեպ, որ 2020թ. նոյեմբերի 9-10-ի եռակողմ հայտարարության կետերից մեկն ասում է, որ փախստականների վերադարձն Արցախ պետք է տեղի ունենա հենց ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով վարչության հովանու ներքո։ 44-օրյա պատերազմից գրեթե 3 տարի անց կազմակերպությունը ոչ մի անգամ չի հիշել իր այդ պարտականության մասին՝ ճիշտ այնպես, ինչպես ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն է վաղուց հրաժարվել Արցախի բռնազավթված տարածքում հայկական քաղաքակրթական ժառանգությունը բարբարոսներից ու վանդալներից պաշտպանելու մտքից։
Էդեմ Վոսորնուի խոստովանությունը փաստացի ստորագրություն է ինչպես հայաստանյան ներկայացուցչության, այնպես էլ իր ղեկավարած վարչության և ընդհանրապես ՄԱԿ-ի անօգնականության և դժկամության տակ՝ միջամտելու իրավիճակին և փորձելու կանխել-դադարեցնել ցեղասպանությունը: Մինչդեռ, գոնե հեղինակավոր իրավագետ Լուիս Մորենո Օկամպոյի զեկույցը պետք է խթան հանդիսանար կազմակերպության համար՝ ավելի լուրջ վերաբերվելու այն ամենին, ինչ տեղի է ունենում Արցախում, եթե սեփական աշխատակիցները չեն բարեհաճել բավարար տեղեկատվություն հավաքել ու տրամադրել եզրահանգումների, գնահատականների և գործողությունների համար։
Մյուս կողմից, դա նաև ապացույցն է Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարություն կոչեցյալ գերատեսչության ծայրահեղ վատ աշխատանքի, որը պարտավոր էր պոկ չգալ, տեղեկատվություն տրամադրել ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանին, ինչպեսև ցանկացած այլ միջազգային կառույցի, և գործողություններ պահանջել: Արդյունքը բոլորը տեսան օգոստոսի 16-ին:
«Մենք պատրաստ ենք անել ամեն հնարավորը հումանիտար կարիքների բավարարման համար։ Կողմերը չպետք է խոչընդոտեն ամեն տեսակի հումանիտար ջանքերին»,- հայտարարեց Էդեմ Վոսորնուն։ Ուրեմն արե՛ք: Ո՞վ է ձեզ խանգարում և էլ ինչի՞ եք սպասում:
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-29 09:16Пресс-секретарь пашиняновского МИД Ани Бадалян обиделась сразу на два крупнейших мировых СМИ: радио "Свобода", финансируемое правительством США, и телеканал "Россия сегодня", финансируемый правительством РФ. По ее словам, они параллельно распространили дезинформацию о Сюникской дороге и возможности ее передачи под контроль американцев. Бадалян уверена, что это не может быть случайностью и является частью ведущейся против Армении гибридной войны.
-
2025-07-25 09:47Арцахский адвокат Роман Ерицян 23 июля сообщил о возбуждении уголовного дела «на основании протокола, представленного по факту призывов к ненависти к народу Арцаха». Постановление об этом вынес судья Ереванского уголовного суда Самвел Юзбашян, отметил Ерицян, добавив, что пару дней назад судья Апелляционного уголовного суда РА Адрине Гукасян вынесла аналогичное решение, основываясь на публичном заявлении: «Дорогу в Горисе нужно было закрыть, чтобы арцахцы погибли».
-
2025-07-21 10:00С началом июля в соцсетях и СМИ стали появляться сообщения и истории об арцахских семьях, оставшихся без жилья. Об одинокой больной женщине, которую приютила сердобольная местная жительница – на время. О семье погибшего воина, в которой жена, получающая зарплату в 85 тысяч драмов, тащит на себе мать и троих детей. О двух пожилых супругах: муж перенес операцию на сердце, ему нужны дорогие лекарства, жена – инвалид второй группы. Во всех публикациях такого рода один вопрос: как и где жить этим семьям, если нет денег на аренду жилья?
-
2025-07-16 09:57Вчера газета «Грапарак» опубликовала сенсационную информацию относительно ситуации с армянскими пленными и, в частности, о фактическом бездействии в этом вопросе властей РА. Ссылаясь на свои источники, издание сообщило, что влиятельным армянам США удалось выйти на самого Трампа, и тот выразил готовность вмешаться в вопрос освобождения Рубена Варданяна, но с одним условием.