2024-03-12 08:18
Марина ГРИГОРЯН
0
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆԸ ԴԱ ԱՅԼԵՎՍ ՉԻ ՎԵՐԱԲԵՐՈՒՄ. Ի՞ՆՉ ԽՈՐՀՈՒՐԴ Է ՏԱԼԻՍ ԴԵՍՊԱՆ ԵՆԳԻԲԱՐՅԱՆԸ ՄԵՐ ԳԵՐՄԱՆԱՑԻ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐԻՆ
Մարտի 6-ին Բեռլինում նախատեսվում էր անցկացնել «Արցախի մշակութային ժառանգությունը» գրքի շնորհանդեսը և «Լեռնային Ղարաբաղի վտանգված մշակութային արժեքների պաշտպանությունը» թեմայով քննարկում: Սակայն միջոցառման նախորդ օրը կազմակերպիչները՝ Արտաքին քաղաքականության գերմանական միությունը (DGAP) և Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամը (KAS) չեղարկեցին իրական միջոցառումը և անցկացրեցին դա լոկ առցանց: Պատճառների պարզաբանումը հետևյալն էր. «Զանգվածային արշավ ընդդեմ միջոցառման անցկացման և էսկալացիայի վտանգ միջոցառման ընթացքում»: Թե հատկաապես ով է կազմակերպել և իրականացրել «զանգվածային արշավը», չի նշվում։
Բանախոսների անուններն ու նրանց ելույթների թեմաները լիակատար պատկերացում են տալիս միջոցառման լրջության և ծանրակշռության աստիճանի մասին: Անթոլոգիայի շնորհանդեսը վարում էր Բենսհայմի Կրոնագիտության ինստիտուտի դոկտոր Դագմար Հելլերը, դոկտոր Շտեֆան Մայստերը (DGAP) ներկայացրեց «Լեռնային Ղարաբաղը Հարավային Կովկասում աշխարհաքաղաքական իրադարձությունների համատեքստում» զեկույցը: Դոկտոր Հարություն Հարությունյանը (Հայաստանի Ամերիկյան համալսարան, ԵՊՀ) հանդես եկավ «Հայաստանը և Արցախը՝ հայկական տեսանկյունից անհետացման եզրին գտնվող մշակութային շրջաններ» թեմայով: «Մշակութային ժառանգության վիճակը Լեռնային Ղարաբաղում. արբանյակային վերլուծություն Caucasus Heritage Watch-ից» թեման ներկայացրեց պրոֆեսոր Ադամ Թ.Սմիթը Քորնելի համալսարանից (Իթակա, Նյու Յորք):
Քննարկման մոդերատորն էր ԳԴՀ նախկին արտգործնախարար, այժմ Բունդեսթագի անդամ Մարկուս Մեկելը: Նշենք, որ Արտաքին քաղաքականության գերմանական միությունը Գերմանիայի ԱԳՆ-ին մոտ կանգնած պաշտոնական կազմակերպություն է։ Առցանց միջոցառմանը մասնակցել է շուրջ 200 մարդ։
Հրապարակախոս Հենրիկ Մ. Բրոդերը achgut.com կայքում հրապարակված հոդվածում գրում է. «Գրքի շնորհանդեսի հրավերում ասվում էր. «2024 թվականի հունվարի 1-ին լուծարվեցին չճանաչված ԼՂՀ պետական բոլոր հաստատությունները: Անցած տարի Ադրբեջանի հետ ռազմական հակամարտության արդյունքում կապիտուլյացիայից հետո երկրից հեռացան ավելի քան 100 հազար հայեր։ Մնացել են մշակութային հուշարձանները, որոնք վկայում են տեղի հայկական մշակույթի հազարամյա պատմության մասին...»։
Անհնար է ավելի զուսպ նկարագրել արցախահայության վտարումն իր Հայրենիքից։
Այդուհանդերձ շնորհանդեսը ստիպված էին կարճ ժամանակում չեղարկել կամ փոխադրել առցանց։ …Ո՞վ էր կանգնած հյուրերի անվտանգությանը սպառնացող արշավի հետևում: DGAP-ը ոչ մի բառ չասաց այդ մասին: Եվ մենք երբեք չէինք իմանա, եթե «ադրբեջանական քաղաքացիական հասարակության» մոտ 20 ներկայացուցիչներ բաց նամակ չգրեին DGAP-ի տնօրենին և Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամի նախագահին: Նրանք խնդրել են. «չեղարկել կանխակալ և հայանպաստ քարոզչական միջոցառումը»։ Այդ բաց նամակում հզոր Հայաստանը ներկայացվում է իբրև ագրեսոր, որը սպառնում է փոքրիկ Ադրբեջանին և ոչնչացնում նրա մշակութային ժառանգությունը:
Այժմ մենք գիտենք, որ վերջնական խոսքը, թե ինչ գիրք է ներկայացվելու Գերմանիայում և ինչ համատեքստում, պատկանում է քաղաքացիական հասարակության անդամներին: Հաջողություն ենք մաղթում ձեզ գերմանա-ադրբեջանական բարեկամության երկար ճանապարհին»:
Արեվելյան Եվրոպայի գծով նախագծերի ղեկավար Տիգրան Պետրոսյանի հոդվածում մեջբերվում է «Արցախի մշակութային ժառանգությունը» անթոլոգիայի հեղինակներից մեկի՝ անվանի գիտնական Տեսսա Հոֆմանի կարծիքը, որը տեղի ունեցածն անվանել է «զոհի և հանցագործի միջև հարաբերությունների փոփոխման դասական ձև»: Եվ հավելել. «Ադրբեջանը գիտի ազդեցության երկու եղանակ. կաշառքներ և սպառնալիքներ»:
Այժմ շեղվենք բեռլինյան գնահատականներից և նայենք Հայաստանում տիրող իրավիճակին։ Անսպասելի՞ էր արդյոք Բաքվի այդպիսի արձագանքը, որում արդեն ավանդաբար գործարկվեցին իբր հասարակական կազմակերպություններ, հեղեղելով միջոցառման կազմակերպիչներին նամակներով, պահանջներով, սպառնալիքներով ու շանտաժով: Իհարկե ո՛չ։ Սակայն նախկին տարիներին հայկական կողմին՝ պետության և տեղի Սփյուռքի ջանքերով, հիմնականում հաջողվում էր դիմակայել Բաքվի կեղտոտ արշավին։
Այս անգամ հայկական ձայնը չլսվեց։ Միայն առցանց միջոցառման ժամանակ հայ երիտասարդները ակցիա իրականացրեցին DGAP-ի գրասենյակի առջև՝ ծածանելով Արցախի դրոշը: Բայց դա արդեն, այսպես ասած, պատվի ակցիա էր։
Հայաստան պետության ձայնը լսվեց արդեն շնորհանդեսի չեղարկումից հետո։ Գերմանիայում ՀՀ դեսպան Վիկտոր Ենգիբարյանը X սոցկայքում գրեց. «Զանգվածային շանտաժից, ստի և սպառնալիքների արշավից հետո DGAP-ը և «Ադենաուեր հիմնադրամը» ստիպված եղան չեղարկել միջոցառումը և անցկացնել դա միայն առցանց։ Մեր գերմանացի ընկերները պետք է հետևություններ անեն»։
Ուշադրություն դարձրեք. մի բառ անգամ չի ասվում այն մասին, թե հատկապես ով է կազմակերպել շանտաժի, ստի և սպառնալիքների արշավը: Ենգիբարյանը միտումնավոր խուսափում է Ադրբեջանի անունը տալուց՝ շատ լավ իմանալով, որ դա դուր չի գա Երևանում նստած իր շեֆին։ Նա չի ասում նաև գլխավորը. ի՞նչ է ձեռնարկել Հայաստանի դեսպանությունը (Ադրբեջանի դեսպանության առավել քան ակտիվ մասնակցության խորապատկերին), որպեսզի միջոցառումը կայանա։ Ինչո՞վ է ՀՀ պաշտոնական ներկայացուցչությունը օգնել հայ համայնքին և մեր գերմանացի բարեկամներին:
«Որքան գիտեմ, Հայաստանի դեսպանությունը չի ներգրավվել այդ գործընթացում, այն միտումնավոր ստվերում է մնացել և ընդամենը երկու հակիրճ «թվիթ» հրապարակել X-ում: Ինչպես վերջերս գրել էր Քարնեգի հիմնադրամի «փորձագետը»՝ արցախյան հակամարտությունը «արդյունավետորեն լուծված է»: Կարելի է ցինիկաբար եզրակացնել, որ Հայաստանի Հանրապետությանը դա այլևս չի վերաբերում»,- «ԳԱ»-ի հետ զրույցում նշեց Տեսսա Հոֆմանը։
Արցախում հայկական ժառանգության և հայկական հետքի ոչնչացմանն ուղղված Ադրբեջանի ցուցադրական վանդալիզմի խորապատկերին Հայաստանի դեսպանությունը մատը մատին չի տալիս՝ Գերմանիայի մայրաքաղաքում «Արցախի մշակութային ժառանգությունը» գրքի շնորհանդեսին աջակցելու համար: Ասես խոսքը ՀԱՅԿԱԿԱՆ ժառանգության մասին չէ, ՀԱՅ մշակույթի մասին չէ, որին ոչնչացման, յուրացման կամ անհետացման իրական վտանգ է սպառնում...
Ենգիբարյանին դա չի վերաբերում. նա ու իր աշխատակիցները ունակ են միայն ճոխ ծաղկեփնջերով և քծնող ժպիտներով դիմավորել Փաշինյանի կնոջն ու երեխաներին՝ Մյունխեն կատարած նրանց «այցի» ժամանակ։ Հարկավ, պետք է, չէ՞, շնորհակալություն հայտնել բարերարին, որն ապահովում է իրենց ապահով ու անհոգ կյանքը Եվրոպայում և ազատել է Արցախի հետ կապված ամեն ինչ պաշտպանելու պարտականությունից։ Ասենք, Հայաստանի հետ կապվածից՝ նույնպես։
Արժե՞ արդյոք այդքանից հետո զարմանալ, որ ՀՀ ԱԳՆ-ը և ԿԳՄՍՆ-ն քար լռություն են պահպանում Արցախում Ադրբեջանի բարբարոսական գործողությունների մասին գործնականում ամենօրյա հաղորդագրությունների առնչությամբ:
Եվ վերջինը։ Ուշադրություն դարձրեք մեր գերմանացի բարեկամներին դեսպան Ենգիբարյանի տված խորհրդին. «հետևություններ անել»: Քանի որ փաշինյանական կամակատարը չի հստակեցնում, թե կոնկրետ ինչ հետևություններ, բացենք փակագծերը նրա փոխարեն. Ենգիբարյանը գրեթե բաց տեքստով խորհուրդ է տալիս հայ ժողովրդի և մշակույթի գերմանացի բարեկամներին հրաժարվել Արցախի թեմայից, ասել է թե՝ դուք հո տեսնում եք, թե ինչով է դա սպառնում։
Եվ, անկեղծ ասած, մենք բոլորովին չենք զարմանա, եթե պարզվի, որ ՀՀ դեսպանությունը ոչ միայն կողքից դիտողի պես է պահել իրեն՝ չմիջամտելով իրավիճակին, այլև քողարկված նպաստել է, որ միջոցառումը խափանվի:
ՍՐԱՆՑԻՑ կարելի է ակնկալել ինչ ասես։ Եվ մի՞թե դա կլինի նրանց ամենամեծ հանցագործությունը Հայաստանի և Արցախի դեմ՝ այն ամենի խորապատկերին, որ արել են նրանք։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2024-05-08 12:00Вновь настал этот день – 8 мая. День, когда была осуществлена уникальнейшая военная операция – «Свадьба в горах». День, который прежде был для нас совершенно особым, вернувшим нам Шуши, праздником, переполнявшим гордостью, ликованием, невыразимым счастьем. Вновь настал день, который вот уже четвертый раз полон горечи, ощущения огромной, исторически масштабной утраты и невыносимой тоски по любимому городу. Катастрофы, которая будет сопровождать нас постоянно – до тех пор, пока мы не вернемся в 8-9 мая 1992 года и опять не почувствуем выполненной историческую миссию – освобождение Шуши.
-
2024-05-06 10:05"Я верю: духовная Армения победит "новую Армению", дух победит "духов", триколор победит разделение на "черных" и "белых" - эти слова архиепископа Баграта Галстаняна уже стали крылатыми, стали лозунгом и квинтэссенцией начавшегося в Тавуше и превратившегося в общенародное движения. Как образ этого человека стал символом веры, борьбы и Родины.
-
2024-05-02 11:2917 апреля пресса сообщила о достижении в Брюсселе предварительной договоренности о предоставлении Армении помощи из Фонда мира Евросоюза. Говорилось об этом с осени прошлого года, и вот сейчас радио "Азатутюн" сообщило о наличии дипломатических документов, подтверждающих, что ЕС планирует выделить Еревану 10 млн евро, которые должны быть использованы в течение 30 месяцев. Согласно источнику, средства будут направлены на создание модульного полевого лагеря на один батальон, который также будет включать в себя один медицинский пункт, а также сопутствующие услуги и возможности.
-
2024-05-01 09:51Ровно 33 года назад - 30 апреля 1991 года началось одно из самых страшных преступлений против армянского народа. Операция "Кольцо", первой мишенью которой стали героические села Геташен и Мартунашен, продлилась до 20 августа, и за эти почти 4 месяца порядка 26 армянских сел подверглись военной агрессии, этническим чисткам, насильственной депортации и геноциду. Именно в тот период интересы преемника турецкой политики геноцида - Азербайджана совпали с интересами советского центра. Точно так же эти интересы трагически для армянского народа совпадут осенью 2023 года, когда российские миротворцы стали молчаливыми свидетелями, а по сути - пособниками в реализации преступных планов Баку и Анкары по окончательному террористическому захвату и оккупации армянского Арцаха.
