ԱԽ-ՇՈՈՒ
Կարծում ենք, Արցախում հումանիտար ճգնաժամի և Լաչինի միջանցքի շրջափակման հետ կապված ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի արտահերթ նիստը դիտած շատերի մոտ ուղիղ հեռարձակման վերջում օրինաչափ հարց է առաջացել. «Եվ ի՞նչ»։
Ինչպես հաղորդում են ադրբեջանական ԶԼՄ-ները, եվրասիական սոցիոլոգների «Ֆոկուս» ազատ դաշինքը հուլիսի 20-ից օգոստոսի 3-ը Բաքվում անցկացրել է ուշագրավ սոցիոլոգիական հարցում: Հարցվողներին առաջարկվել է պատասխանել այն հարցին, թե տարածաշրջանային առաջատար դերակատարներից ում են նրանք համարում Ադրբեջանի գլխավոր դաշնակիցները Լեռնային Ղարաբաղի համար պայքարում: Ընդ որում ադրբեջանցի հարցվողները կարող էին նշել պատասխանի միանգամից մի քանի տարբերակ։
Երևանը դիմել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին՝ Արցախի հումանիտար ճգնաժամի և Լաչինի միջանցքի շրջափակման առնչությամբ: Ստեփանակերտը ողջունել է նման քայլը։ Պետք է ենթադրել, որ Հայաստանի իշխանությունները, նույնիսկ ներկայիս իշխանությունները, նախնական աշխատանքներ են իրականացրել, որպեսզի Հայաստանի և Արցախի ձայնը հստակ լսելի լինի ԱԽ նիստում, ընդունվի Արցախի ապաշրջափակում պահանջող համապատասխան բանաձև, իսկ ԱԽ մշտական անդամների վետոյի իրավունքը չօգտագործվի։
Մի հայտնի դրվագ Կնքահոր մասին գրքից: Տարեց դոնը սովորեցնում է որդուն. «Ով առաջինը քեզ առաջարկի գնալ թշնամու մոտ բանակցությունների, նա էլ դավաճան է»։ Այս արտահայտությունը բոլորովին դուր չի գալիս կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի ամուսնուն։ Քանզի նա ամեն աստծու օր հեռուստաէկրանից վախեցնում է հանրությանը, թե եթե Ստեփանակերտը չգնա Բաքվի հետ բանակցությունների, նոր մեծ պատերազմ կլինի։ Միակ ճանապարհն այն է, որ թշնամու հետ պայմանավորվեն և՛ Ստեփանակերտը, և՛ Երևանը։ Իսկ «Կնքահայրը» գրքից այդ արտահայտությունը շահարկելն, իբր, սխալ է։
120 հազար մարդ շրջափակման մեջ է արդեն ավելի քան կես տարի։ Զուրկ գազից, էլեկտրականությունից, վառելիքից, դեղորայքից, մանկական սննդից, սննդամթերքից և հիգիենայի միջոցներից.... Եվ ի՞նչ։ Բազմաթիվ կոչեր Բաքվին, որոնք ոչ մի արդյունքի չեն հանգեցնում։ Այո, հասկանալի է, պատերազմ է ընթանում Ուկրաինայում... Բայց նույնիսկ հաշվի առնելով պատերազմը՝ 120 հազար մարդու ոչնչացման կամ պատմական հայրենիքից նրանց վտարման միջազգային հանրության տված քարտ-բլանշը եզակի իրավիճակ է։
Փաշինյանի քարոզիչները չեն հոգնում ճամարտակել, թե իբր՝ Փաշինյանի կառավարությունը Բաքվի հետ բանակցություններում հստակ նախանշել է իր կարմիր գծերը. Հայաստանի տարածքային ամբողջականություն + Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների իրավունքներ և անվտանգություն։ Այսօրվա դրությամբ սա, հավանաբար, Նիկոլ Փաշինյանի ամենամեծ քաղաքական բլեֆն է։ Իսկը «խաղաղության օրակարգի» պես, որն իրականում «պարտության օրակարգ» է։ Բայց վերադառնանք «կարմիր գծերին»։
Մոսկվայում Բայրամովի, Լավրովի և Միրզոյանի եռակողմ բանակցությունների Ռուսաստանի ԱԳՆ հայտարարության մեջ ամփոփված արդյունքները հայկական դիվանագիտության ձախողման վկայությունն են: Փաշինյանի թիմը նախ փոխարկեց Արցախի ինքնորոշման հարցը Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության «իրավունքների և անվտանգության» թեմայի։ Այժմ «իրավունքների և անվտանգության» թեման սահուն կերպով փոխարկվում է Ադրբեջանում և Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները հավասարապես պահպանելու հարցի՝ համաձայն երկու երկրների ներքին օրենսդրության և երկու երկրների միջազգային պարտավորությունների: Լեռնային Ղարաբաղի մասով՝ Ադրբեջանի միջազգային պարտավորությունների։ Այն, թե ինչ արժեք ունեն Ադրբեջանի այդ «միջազգային պարտավորությունները», հստակ ցույց է տալիս Արցախին հումանիտար օգնություն տանող և Հակարի կամրջի մոտ լռված ավտոշարասյան հետ կապված իրավիճակը։
Միշելի, Ալիևի և Փաշինյանի բրյուսելյան հանդիպման, ՌԴ ԱԳՆ հայտարարության և Ադրբեջանի արձագանքի, Արցախում սկսված համաժողովրդական նոր շարժման վերաբերյալ մեկնաբանությունների հեղեղի մեջ գլխավորը կարող է վրիպել աչքից: Ցանկալի չէ։
Երկու լուր. մեկը՝ մեծ, մյուսը՝ փոքր: Մեծ լուրն այն է, որ ի սկզբանե հուլիսի 21-ին նախատեսված Ալիև-Միշել-Փաշինյան հերթական հանդիպումը տեղի կունենա ավելի շուտ՝ հուլիսի 15-ին: Այդ մասին կառավարության նիստում հայտարարեց ինքը՝ Փաշինյանը։
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի մամլո ծառայության ղեկավար Մեթյու Միլլերն օրերս հայտարարեց, թե ԱՄՆ-ը առաջվա պես հույս ունի, որ համաձայնությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հնարավոր է և սպասում է բանակցությունների շարունակությանը։ Դե, իսկ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարության վերջին նիստում նշեց, որ խաղաղության պայմանագիրը պատրաստ չէ ստորագրման։ Հայտարարեց շատ հոռետեսաբար, և կարծում ենք, տվյալ հարցում արժե նրան հավատալ։ Առավելևս, որ Սպիտակ տան ներկայացուցչի ձևական լավատեսական հայտարարությունը նույնպես ավելի շուտ նման է նույնպիսի հոռետեսության դիվանագիտական շրջանակման։