Բաքվում հայերի ցեղասպանության 34-րդ տարելիցն առանձնահատուկ է. իր բազմադարյա պատմության մեջ առաջին անգամ հայկական Արցախը մնաց առանց հայերի։ Կարելի է ներկայացնել տասնյակ և հարյուրավոր փաստեր, վկայություններ, մեջբերումներ, գնահատականներ, հայտարարություններ և զեկույցներ այն մասին, թե ինչ էր կատարվում Բաքվում 1988թ. հունվարի 13-20-ին, և գործնականում դրանցից յուրաքանչյուրը կաթվածահար կանի ցանկացած նորմալ մարդու երևակայությունը իրադարձությունների բացարձակ աննորմալությամբ։ Կարելի պարզապես փաստել. 1988-1992 թթ. նախկին Ադրբեջանական ԽՍՀ-ից բռնի տեղահանվել է ավելի քան 500 հազար հայ։ Իսկ կարելի է մեջբերել ընդամենը մեկ նախադասություն, որ իր օրագրում գրի է առել ռուս պոետ Դավիդ Սամոյլովը 1990 թվականի հունվարի 18-ին. «Ցնցում է Ադրբեջանի վայրենությունը»։

Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Իսրայել Կացը հիշեցրել է նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին Հայոց ցեղասպանության մասին այն բանից հետո, երբ թուրք ղեկավարն աջակցել է Հարավաֆրիկյան Հանրապետության բողոքին Արդարադատության միջազգային դատարանում (Համաշխարհային դատարան) առ այն, որ Իսրայելը ցեղասպանություն է իրականացրել պաղեստինցիների դեմ Գազայում:

Մինչ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, որ Ադրբեջանը, ի հեճուկս պայմանավորվածությունների, փորձում է տարածքային պահանջներ գեներացնել Հայաստանի նկատմամբ, Ալեն Սիմոնյանն էլ, թե Հայաստանից ասել են «Ղարաբաղն ու Նախիջևանը Հայաստան են», դրա համար Ալիևն էլ հայելային կրկնում է «Էրիվանի», Սևանի մասով, Ադրբեջանն արդեն «իրենով է անում» Հայաստանի պատմաճարտարապետական հուշարձանները։ «Հայքի» մշակույթի օմբուդսմեն, ադրբեջանագետ Հովիկ Ավանեսովը վստահ է՝ Ադրբեջանի նպատակն է կեղծ թեզերով «պատմական հիմքեր» ստեղծել ու իբր ապացուցել, որ Հայաստանի տարածքն իրենց «պատմական տարածքն է»։

Ռուս քաղաքական գործիչ, Դաշնության Խորհրդի նախկին սենատոր Ֆրանց Կլինցևիչը Alpha News-ի հետ զրույցում մեկնաբանել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Ադրբեջանի հետ սպառազինությունների փոխադարձ վերահսկողության վերաբերյալ առաջարկը։

«Հայերի մտավախությունները Լեռնային Ղարաբաղում համակենտրոնացման ճամբարի վերաբերյալ, հնարավոր է, արդարացված էին». Այսպիսի վերնագրով ամերիկյան New Lines Magazine պարբերականը հունվարի 12-ին հանդես եկավ հոդվածով, որը լայն արձագանք հարուցեց։ Եվ դա հասկանալի է. խոսակցություններն այն մասին, որ ադրբեջանցիները արցախահայերի համար բանտ են կառուցում, վաղուց էին շրջանառվում մամուլում, բայց առաջին անգամ այդ լուրերը հաստատվեցին լրագրողական հետաքննությամբ՝ հիմնված օբյեկտների ճանաչման տեսության կիրառմամբ արբանյակային լուսանկարների վրա։

Ադրբեջանագետ Տաթևիկ Հայրապետյանը գրում է.

Ռուս քաղաքագետ, Ռազմավարական մշակույթի հիմնադրամի փորձագետ Անդրեյ Արեշևը Alpha News-ին մեկնաբանել է Ալիևի վերջնագիրը և Հայաստանի նկատմամբ տարածքային հավակնությունները:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը տեղական հեռուստաընկերություններին տված հարցազրույցում կրկին բարձրացրել է «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման և դրա նկատմամբ վերահսկողության հարցը: «Մարդիկ և բեռները Ադրբեջանից Ադրբեջան պետք է անցնեն առանց ստուգումների»։ «Եթե Հայաստանը «Զանգեզուրի միջանցքը» չբացի, ապա մենք էլ չենք բացի սահմանը Հայաստանի հետ»,- սպառնացել է Ալիևը։ Նա նշել է, որ եթե Հայաստանը «Զանգեզուրի միջանցքը» չբացվի, հավերժ կմնա փակուղու մեջ։ «Եթե իմ նշած երթուղին չբացվի, ապա մենք մտադիր չենք բացել Հայաստանի հետ սահմանը այլ վայրում։ Այսինքն՝ այս կերպ դրանից ավելի շատ վնաս կստանան, քան օգուտ»,- ասել է Ալիևը, հաղորդում է Aysor-ը։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն արեց մի հայտարարություն, որն, ըստ էության, ի չիք դարձրեց ինչպես Հայաստանի ղեկավարության, այնպես էլ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում ներգրավված բոլոր դերակատարների քաղցրումեղցր ճառերը «խաղաղության խաչմերուկի», «խաղաղ գործընթացի», «խաղաղ բանակցությունների» և այլնի վերաբերյալ: Քանզի երբ խաղաղ գործընթաց է տեղի ունենում և խաղաղ բանակցություններ են ընթանում, կողմերից մեկը վերջնագրեր չի դնում, չի ոտնձգում այն երկրի ինքնիշխանության դեմ, որի հետ բանակցում է, չի սպառնում տոտալ շրջափակմամբ ու բուն պատերազմով: Իսկ Ալիևի արածը հենց դա է։