ՈՒՐԱԽ ԹԵՄԱՅԻ ՏԽՈՒՐ ԻՄԱՍՏԸ
Այն, ինչի մասին հայ սպառողը խոսում է ամեն օր, առավոտից երեկո, օրերս պաշտոնապես հաստատեց նաև Վիճակագրական ծառայությունը. գների աստղաբաշխական աճ է արձանագրվել։ Իհարկե, վիճակագրական ցուցանիշները շատ ավելի համեստ են, քան գնապիտակները խանութներում։ Բայց նույնիսկ դրանք (վիճակագրական տվյալները) վկայում են համատարած և արտառոց թանկացման մասին։
2021-ի հունվարին նախորդ տարվա հունվարի համեմատ 44,3%-ով թանկացել է արևածաղկի ձեթը, 7,9%-ով թանկացել է հացը, 12%-ով՝ ալյուրը, 26,4%-ով՝ ձուն, 40,7%-ով՝ շաքարը, 9,9% - ով՝ բանջարեղենը, 12%-ով՝ միրգը։ Եվ սա գների թռիչքի օրինակների լոկ մի փոքր մասն է։ Սակայն ողբերգականացնել իրավիճակը չարժե։ Դատելով ամենից՝ սրանք դեռ ծաղիկներն են, իրական ողբերգությունը դեռևս առջևում է։
Կան մի քանի առանցքային գործոններ, որոնք համատարած թանկացման պատճառ դարձան հայրենի սպառողական շուկաներում։ Տվյալ դեպքում կխոսենք դրանցից մեկի՝ դրամի փոխարժեքի անկման մասին։ Ահա ուրեմն, դրամն ընկավ, ներկրողները ստիպված եղան ավելի թանկ գնով ձեռք բերել արտարժույթը Հայաստանում, որպեսզի վճարեն արտասահմանյան գործընկերներին, համապատասխանաբար՝ դա էլ հանգեցրեց դրամով արտահայտված գների աճին մեր շուկաներում։ Գրեթե բոլոր շուկաներում՝ անխտիր։ Արժութային շուկայի այս անմիջական կապը մյուս բոլորի հետ, պատկանում է թերևս տարրական ճշմարտությունների դասին։ Հայաստանի պարագայում՝ առանձնապես, քանի որ այլ կերպ չի էլ կարող լինել, երբ տեղական շուկաներում ապրանքների, այդ թվում առաջին անհրաժեշտության, այդ թվում՝ պարենամթերքի առյուծի բաժինը ներկրումային ծագում ունի։ Բնականաբար, այդ կապը թուլացնելու միակ միջոցը եղել ու մնում են արտասահմանյան շուկաներից հայկական շուկաների կախվածության նվազեցմանն ուղղված միջոցառումները, ներկրվող ապրանքի փոխարինումը տեղական արտադրանքով, ինքնապահովման մակարդակի բարձրացումը առաջին անհրաժեշտության ապրանքների մասով և պարենային անվտանգության աստիճանի աճը։ Սա նույնպես տարրական ճշմարտությունների շարքից է:
Սխալ կլիներ կարծել, թե թավշե իշխանությունն իր բացարձակ անիրազեկության պատճառով ծանոթ չէ այդ այբուբենին։ Ավելին, ծանոթ է նույնիսկ այն աստիճան, որ հասկանում է պարենային անվտանգության հարցերի ռազմավարական կարևորությունն ու արդիականությունը երկրի համար։ Դեռևս անցած տարվա ապրիլին Հայաստանի կառավարության ղեկավարի աթոռը զբաղեցնող անձավորությունը խորհրդարանում ոգևորությամբ արձանագրեց, թե Հայաստանը ապրանքների (պարենային) հսկայական սպեկտրով հասել է ինքնապահովման բավական բարձր մակարդակի։ Իբր՝ բացառություն է կազմում միայն ցորենը, բայց այդ ուղղությամբ շտապ գործողություններ են նախատեսվում և կիրականացվեն համապատասխան ծրագրեր։ Մի խոսքով, նույնիսկ այս կառավարությունը կարծես թե գիտակցում է, մասնավորապես՝ պարենային ինքնաբավության աստիճանի բարձրացման կարևորությունը։
Իսկ հիմա տեսնենք, թե ինչ էր քննարկում նույն այդ նույն կառավարությունը իր վերջին նիստում։ Քննարկում էր Հայաստանի տնտեսության զարգացման ռազմավարությունը 2022-2024թթ. ժամանակահատվածում, որի (ռազմավարության) գլխավոր շեշտադրումն արվում է շինարարության և գյուղատնտեսության ոլորտների վրա։ Կարծես թե նորմալ է, թվում է՝ նկատելի է կառավարության հատուկ ուշադրությունը ագրարային հատվածի նկատմամբ, որի զարգացումը, ըստ էության, կարող է թուլացնել հայկական սպառողական շուկայի այդչափ բացասական կախվածությունը (այդ թվում՝ գնագոյացման առումով) արտասահմանյան և արժույթի տեղական շուկաներից։ Բայց ոչ, նորմալ չէ։ Պարզվում է, որ գյուղատնտեսության զարգացման տակ ենթադրվում է կանեփի արտադրության նախագծերի իրականացում…
Թեման, իհարկե, զվարճալի է բոլոր իմաստներով: Բայց այն միտքը, որ Հայաստանի ագրարային մասնահատվածն առաջիկա տարիներին նստելու է կանեփի վրա, մի տեսակ այնքան էլ ուրախալի չէ։ Ուրախալի չէ՝ տեսնել, թե ինչպես են երկրի գյուղատնտեսության ոլորտի ռազմավարական նպատակները (ինքնապահովման և պարենային անվտանգության մակարդակի բարձրացում) փոխարինվում արդյունաբերական մասշտաբով կանեփի արտադրության անհեթեթ գաղափարներով: Ուրախալի չէ՝ գիտակցել, որ ի դեմս կառավարության, երկրի գյուղատնտեսությանը սպառնում է մի արտասովոր վնասատու։
Այո, գների ներկայիս համատարած աճը ամենևին էլ ողբերգական չէ։ Ողբերգությունը դեռևս առջևում է։ Ընդ որում՝ ոչ միայն գնային, այլև դեֆիցիտային։ Ընդ որում՝ դրամի, ինչի ուղղությամբ նպատակամետ տանում է երկիրն այս իշխանությունը։ Կհարցրեք՝ ո՞րն է նպատակը։ Բայց ախր դա չեն էլ թաքցնում. բացում ենք մեր շուկան հարևանների համար։ Ամենայն հավանականությամբ, մինչ մենք կանեփ կաճեցնենք ու թմբիրի մեջ կանրջենք տնտեսական ճաճանչափայլ հեռանկարների մասին, մեր շուկաները կյուրացնի ադրբեջանական գյուղմթերքը, որից հայ սպառողն ամենակարճ ժամկետներում այնպիսի կախվածության մեջ կընկնի, ինչպես ոչ այլ բանից։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-06-20 09:10
Министр финансов Армении Ваге Ованнисян на пресс-конференции ответил на вопрос - обсуждаются ли в контексте влияния на армянскую экономику сценарии открытия границы с Турцией и мирного урегулирования с Азербайджаном, передает АРКА. "Обсуждения были, в том числе в рамках исследований, которые проводились в Совете безопасности. Но такие сценарии не заложены в основу среднесрочной программы расходов, потому что возможны очень большие отклонения", - сказал Ованнисян. По его словам, власти Армении руководствовались двумя-тремя основными сценариями. "Лично я верю в то, что это произойдет, и не очень поздно, но скорость и поэтапность процесса будут определять уровень его последствий", - сказал Ованнисян, добавив, что ввиду высокой неопределенности возможные развития не учитываются в экономических прогнозах. По его словам, есть несколько исследований, которые связаны со сценариями изменения товаропотока и влияния на экономику. "Это не только финансовый вопрос. Есть общие показатели того, как данное изменение скорости или администрирования повлияет на ВПП. Все зависит от того, какие изменения произойдут после открытия (армяно-турецкой границы - ред.), - сказал Ованнисян. - Будут ли производиться в Армении товары, которые будут экспортироваться в Турцию или Азербайджан или наоборот? Здесь также есть вопросы, на которые трудно ответить на данном этапе".
-
2025-06-17 09:40
Вот уже больше месяца алкогольная продукция армянских производителей, и в частности коньяк, не может добраться до российских потребителей. Десятки машин с алкогольным грузом застряли на грузинской таможне. Ситуация, разумеется, получила широкий резонанс и даже привлекла внимание правительства Армении. Но единственное, что смогли предпринять армянские чиновники, так это притормозить выезд из Армении фур с алкогольной продукцией.
-
2025-06-16 09:18
Недавно начальник армянского правительства самозабвенно доказывал себе и все остальным, что с наступлением «бархата» жить в стране стало лучше. Даже вычислил, что лучше стало на 50%. Далеко не все граждане разделяют эту точку зрения и, мягко говоря, сильно сомневаются в таком радикальном улучшении своей жизни. И на то есть масса причин. Одна из них заключается в том, что, несмотря на определенный рост зарплат, цены на потребительских рынках растут с бешеной скоростью. И это подтверждается даже официальной статистикой.
-
2025-06-14 10:15
Станция «Ачапняк» Ереванского метрополитена будет построена, самое трудное пройдено, заявил мэр Еревана Тигран Авинян в парламенте, передает АРКА. «Проект строительства новой станции - впервые в новейшей истории Армении, является одним из самых сложных. Два дня назад он прошел комплексную экспертизу, на которую было потрачено семь месяцев», - отметил Авинян в среду на обсуждении отчета о выполнении госбюджета РА за 2024 год. По его словам, такого рода проекта в стране не было более 40 лет. «Для его осуществления потребуется определенное время, однако я без устали уверенно говорю вам, что эта станция будет построена. Нам остается всего лишь грамотно организовать конкурс и выделить соответствующее финансирование, а потом уже провести конкурс на технический надзор», - сказал Авинян.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-03-31 18:44
Հայաստանը 2021 թվականին ակնկալում է զբոսաշրջության աճ միանգամից 319%-ով, ուրբաթ օրը լրագրողներին ասաց ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն:
-
2021-02-19 18:14
Հայաստանի տնտեսությունը հետճգնաժամային վերականգնման առաջին նշաններն է ցուցադրում։ Այս մասին կառավարության նիստում հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, հաղորդում է «Արմենպրես»-ը:
-
2021-01-21 19:37
Հայաստանի տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը ուսումնասիրում է բենզինի, կարագի, շաքարավազի և մի շարք այլ ապրանքների գների փոփոխությունները, խորհրդարանում լրագրողներին ասել է գերատեսչության ղեկավար Գեղամ Գևորգյանը, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն: Նա նշել է, որ դեկտեմբերին փոփոխություններ են արձանագրվել մի քանի ապրանքային շուկաներում, մասնավորապես՝ արևածաղկի ձեթի և կարագի, ալյուրի, բենզինի և այլն: «Նախնական տվյալներով՝ համաշխարհային շուկաներում ունենք գների բարձրացում, բայց դրանք պատշաճ ձևով են մեզ մոտ արտացոլվել, թե՝ ոչ, ցույց կտա փորձաքննությունը»,– ասել է Գևորգյանը: Նա նշել է, որ ուսումնասիրությունները շարունակվում են, և արդյունքները կներկայացվեն արդեն հաջորդ շաբաթ ։
-
2020-12-31 09:45
Աստղագուշակները համարում են, որ գալիք 2021թվականը՝ Մետաղե Սպիտակ Ցլի տարին կայունություն չի բերի տնտեսության ոլորտում, թեև տարվա հովանավոր Ցուլը բորսայում խաղացողների միջավայրում համարվում է վերելքի խորհրդանիշ, ի տարբերություն «արջի», այսինքն անկումային շուկայի (հիշում եմ, թե ինչպես էի փորձում երիտասարդ հասակում մտապահել այդ խորհրդանիշները. արջը թաթով հարվածում է դեպի վար, իսկ ցուլը՝ կոտոշներով գրոհում դեպի վեր):