2019-05-07 21:36
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՀԱՍՑՐԵՑԻՆ ՈՒԶԱԾԻ ՉԱՓ ՀԵՂԱՓՈԽԵԼ
Հայաստանում առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում տեղի ունեցան բավականաչափ իրադարձություններ, որպեսզի խոսենք առաջին արդյունքների մասին։ Անշուշտ, քիչ չեն նրանք, ովքեր արդեն համտեսել են տնտեսական հեղափոխության և հայկական տնտեսության թռիչքաձև վերելքի քաղցր պտուղները։ Թեպետ, նրանց մասին՝ քիչ ավելի ուշ։ Իսկ առայժմ խոսենք այն մասին, թե ինչ տեղի ունեցավ երկրի տնտեսության մեջ այսչափ կարճ, բայց հեղափոխական ժամանակահատվածում։ Արդյունքներն իսկապես չափազանց շատ են։
Այն, ինչը խանգարում էր երկրի տնտեսության մեջ խոշոր ներդրումների բուռն, ինտենսիվ ներհոսքին (նախկին խորհրդարանը), տարեսկզբին հեռացավ անէության գիրկը, տեղը զիջելով ԱԺ նոր կազմին։ Հեղափոխականների վարկածով, դա պետք է անհրաժեշտ և բավարար պայման դառնար երկիր հոսող օտարերկրյա կապիտալի և տնտեսության կտրուկ վերելքի համար։ Բայց… Գուցե նոր խորհրդարանը նախորդից ավելի վատը գտնվեց, գուցե նոր իշխանությունը գերդոզավորեց ԱԺ նախկին կազմի դիվականացումը, իսկ գուցեև թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը միասին վերցրած, բայց ներդրումային բում, օտարերկրյա կապիտալի ներդրումների հորդանք ինչ-որ չի երևում։ Այո, կան խոստումներ, պաշտոնյաները հաշվետվություններ են ներկայացնում ներդրումային նախագծերի առկայության մասին, թվեր բերում դրանց ծավալների և քանակի վերաբերյալ, բայց արդեն իրականացված ծրագրերի մասին նախընտրում են լռել։ Եվ դա հասկանալի է, պարծենալու ոչինչ չկա։ Եվ դեռ ստիպված են լինելու բացատրել, թե ուր կորավ կապիտալի ներհոսքը, հանուն որի լուծարվեց նախկին խորհրդարանը։ Ինչևէ, ակնհայտ է, որ հայկական տնտեսական հեղափոխության նկատմամբ, դրա նույնիսկ նախնական փուլում, օտարերկրյա ներդրողներն անտարբերություն են ցուցաբերում…
Այժմ, ինչպես ասում են, ընդհանուրից անցնենք մասնավորին։ Ավելի ճիշտ՝ փաստերին, որոնք ակներևաբար ցուցադրում են հեղափոխական խանդավառության արդյունքները։ Ահա ուրեմն, համաձայն վիճակագրական տվյալների, ընթացիկ տարվա առաջին եռամսյակում Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալը նվազել է 5%-ով՝ անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Կրճատվել են և՛ ներկրումը, և՛ արտահանումը։ Ներկրումը՝ 3,1%-ով, արտահանումը՝ 8,6%-ով։ Բացի այդ, 14%-ով նվազել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը։
Այս ցուցանիշները վկայում են երկրի տնտեսության մեջ սկզբունքորեն առկա բացասական միտումների մասին։ Չէ՞ որ արտահանման կրճատումը արտադրական մասնահատվածում խնդիրների առկայության ախտանշան է, ներկրման կրճատումը՝ ներքին սպառողական պահանջարկի անկման նշան։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության կրճատումը՝ իրական տնտեսական ակտիվության նվազման ցուցանիշ։ Այսպես թե այնպես, և՛ մեկը, և՛ մյուսը, և՛ երրորդը մինուսներ են երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքի համար։ Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ այդօրինակ բացասական միտումներն արձանագրվում են տնտեսական հեղափոխության համատեքստում, որ ըստ իշխանության վարկածի՝ տնտեսական առումով երկիրն այսօր սկսում է վերելք ապրել, ապա հարց է ծագում. չի՞ շփոթում արդյոք իշխանությունը վերելքը անկման հետ։
Ընդհանրապես, դատելով ամենից, իշխանությունը շատ հասկացություններ է շփոթում։ Օրինակ, տնտեսական հեղափոխությունը՝ տնտեսության փլուզման հետ։ Այդ մասին վկայում են «տնտեսական-հեղափոխական» ժամանակահատվածի հենց թեկուզ երկու դրվագներ։ Խոսքը «Սպայկա» ընկերության հետ կապված պատմության և ցեմենտ-կլինկերային հերոսապատման մասին է։ Մի դեպքում իշխանությունը, ըստ էության, ջախջախեց գյուղատնտեսական բնագավառի առանցքային դերակատարին և առաջատար արտահանողին։ Մյուս դեպքում առաջ է մղում օտարերկրյա արտադրողի շահերը՝ ի վնաս հայրենի արտադրողի շահերի։ Ըստ էության, պարզվում է, որ հենց դրանք էլ քայլերն են դեպի տնտեսական լուսավոր ապագա։
Իշխանությունն այլ բաներ էլ է շփոթում։ Օրինակ՝ այն, որ 50 հազար նոր աշխատատեղերն ու ստվերից դուրս եկած 50 հազար աշխատավարձերը բնավ նույն բանը չեն։ Իրական աշխատատեղերը, բնակչության իրական զբաղվածությունը, իհարկե, կարող էին դառնալ կառավարության հեղափոխական օրակարգի հաջողության ցուցանիշ։ Իսկ այ, ստվերից դուրս եկած 50 հազար աշխատատեղը դա հաջողություն չէ, դա պատրանք է, հաջողության ֆեյք։ Համենայն դեպս երբ խոսքը վերաբերում է սոցիալական ոլորտի վրա տնտեսական հեղափոխության գործած ազդեցությանը։ Քանի որ հենց այդ 50 հազարի կյանքի որակը, եկամուտների մակարդակը բացարձակապես չփոխվեց։ Հեղափոխության պտուղներից նրանք չօգտվեցին։
Թեպետ, այստեղ հարկ է նշել, որ այնուամենայնիվ կա մարդկանց խումբ, որոնք համտեսեցին հեղափոխական քաղցր պտուղները, զգացին դրական փոփոխությունները կյանքի որակի և եկամտի առումով։ Օրինակ, ՊԵԿ-ի և կառավարության այլ ստորաբաժանումների պարգևավճարներ ստացած աշխատակիցները, Երևանի քաղաքապետարանի աշխատողները, որոնց աշխատավարձը բարձրացվում է։ Հայաստանի այդ քաղաքացիների համար տնտեսական հեղափոխության արդյունքն ակներև է արդեն այսօր։ Նրանք վստահորեն կարող են ասել, որ տեսնում են, թե ինչպես է երկիրը տնտեսական վերելք ապրում, կարող են նույնիսկ ապացուցել դա սեփական նյութական բարօրության օրինակով…
Առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում իսկապես շատ բան տեղի ունեցավ։ Ուզածի չափ հեղափոխեցին։ Այստեղ կարծես թե հարցեր չկան։ Հարցն այն է, որ իշխանությունը շփոթում է լուսավոր ապագայի իր անձնական տեսլականը հասարակության տեսլականի և պետության շահերի հետ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-02 10:23Премьер-министр Армении Никол Пашинян поздравил сограждан с Международным днем труда и солидарности трудящихся, напомнив о важности знаний и образования, передает Новости-Армения. "Труд, конечно, является необходимым, но недостаточным условием для улучшения жизни отдельного человека и общества, поскольку только эффективный труд приносит удовлетворительные результаты, а чтобы быть эффективным, труд должен основываться на знаниях, постоянно совершенствуемых навыках, то есть на образовании и обучении", - говорится в послании премьер-министра Армении к 1 мая. "Возможно, нам следует найти в себе силы признать, что мы живем плохо в меру того, чего мы не знаем, и хорошо в меру того, что мы знаем, и для того, чтобы расширить наше благосостояние, нам нужно сократить объем того, чего мы не знаем, и расширить объем того, что мы знаем, а это возможно при теснейшей взаимосвязи труда и образования, образования и труда", - заявил Пашинян.
-
2025-05-01 10:36С 1 января 2025 года и по состоянию на 28 апреля 37 737 граждан подали Всеобщую декларацию о доходах (из 900 тыс декларантов - ред.), заявил премьер Никол Пашинян 30 апреля на заседании правительства, передает АрмИнфо. «16 тысячам 271 гражданину возвращены 1 миллиард 482 миллиона драмов в виде социального кредита (+ 165 миллионов драмов по сравнению с прошлым понедельником). Средняя сумма кредита, полученного обратно одним человеком, составляет 91,1 тыс. драмов», - отметил он. Премьер обратил внимание на тот факт, что в результате данного процесса сгенерировано дополнительных налогов на 1 млрд драмов.
-
2025-04-29 10:36В Армении с 27 апреля 2025 года вступила в силу административная ответственность для хозсубъектов за нарушения в маркировке молочных и мясных продуктов, передает АРКА. Как напомнили в Минэкономики республики, согласно изменениям в законе "О торговле и услугах", молочная продукция без заменителей молочного жира должна размещаться в супермаркетах на зелёных стеллажах, а с содержанием заменителей молочного жира - на оранжевых стеллажах. Кроме того, на полках должны быть соответствующие информационные таблички. Инспекционный орган безопасности продуктов питания сообщил ранее, что с 27 апреля вводится также административная ответственность для предпринимателей, которые не обеспечат наличие для мясной продукции документов, подтверждающих забой скота на скотобойнях, в видном для потребителей месте.
-
2025-04-26 15:28Тысяча крупнейших налогоплательщиков Армении за первый квартал 2025 года перечислили в госбюджет республики налогов и таможенных выплат на сумму более 409,3 млрд драмов против 387,1 млрд драмов за январь-март 2024 года, сообщает АРКА со ссылкой на Комитет по госдоходам РА. Согласно пресс-релизу, налоговым органом собрано 329,1 млрд драмов, а таможенным органом – 80,2 млрд драмов. В первую десятку крупнейших налогоплательщиков входят – "Газпром Армения" (выплаты составили 19,9 млрд драмов), Mobile Center Art (16,6 млрд драмов), Grand Tobacco (12,1 млрд драмов), CPS Energy Group (7,03 млрд драмов), Pretty Way (6,5 млрд драмов), Wildberries (5,7 млрд драмов), City (5,2 млрд драмов), International Masis Tabak (4,5 млрд драмов), ЗАО «Электрические сети Армении» (4,4 млрд драмов), Soft Constract (4,01 млрд драмов).
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-07-16 07:31Նրանք հպարտանալու բան ունեն իրենց մասնագիտական տոնին Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը հպարտանալու և տոնելու բան կա։ Բայց գլխավոր հարստությունը, ինչպես մշտապես նշում են հանքարդյունաբերական ընկերություններում, մարդիկ են, աշխատանքային կոլեկտիվները։
-
2022-07-15 10:1715 տարվա ընթացքում 400 մլն դոլարի ներդրումներ հանքարդյունաբերության ոլորտում Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը կառավարության որոշմամբ վերականգնել են 2008 թվականին: Որոշման հիմնավորման մեջ նշվել է, որ այդ ոլորտները առաջնայիններից են Հայաստանի տնտեսության մեջ, և դրանց զարգացման հետ մեծ հույսեր են կապվում, այդ թվում՝ այլ ոլորտների վրա դրանց ազդեցության տեսանկյունից:
-
2020-10-23 19:21Ըստ Հայաստանի Պետեկամուտների կոմիտեի տվյալների, եկամուտ ապահովող աշխատատեղերի քանակն ընթացիկ տարվա սեպտեմբերին կազմել է 623 հազար: Դա գերազանցում է օգոստոսի ցուցանիշը 14 հազարով, իսկ անցած տարվա սեպտեմբերինը՝ 15,6 հազարով։ Ինչպես նշում է ՊԵԿ-ը, վիճակագրության վարման ողջ պատմության ընթացքում եկամուտ ապահովող աշխատատեղերի 2020թ. սեպտեմբերի ցուցանիշն աննախադեպ է:
-
2020-08-28 20:14Բառացիորեն մեկ տարի առաջ՝ օգոստոսին, Նիկոլ Փաշինյանը Ստեփանակերտում հանդես եկավ ճառով, որը շատերին ցնցեց իր հիմնական թեզերով։ Նա խոսեց մեգախնդիրների մասին, որոնք կազմելու վրա, իր հավաստմամբ, կառավարությունն աշխատել է երկար ժամանակ։