2020-07-17 20:08
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ԱՆՏԵՍԵԼՈՎ ԱԽՏԱՆՇԱՆՆԵՐԸ
Ըստ պաշտոնական վիճակագրության, արդյունաբերական արտադրության ծավալը Հայաստանում այս տարվա առաջին 5 ամիսների ընթացքում աճել է՝ 2019-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Աճել է, իհարկե, ոչ շատ։ Ընդամենը 2,4%-ով։ Բայց երբ տնտեսական առանցքային մյուս բնութագրիչների մեծամասնության պարագայում անկում է արձանագրվում, երբ աշխարհում և երկրում թափ է հավաքում տնտեսական ճգնաժամը, նույնիսկ այդ փոքր աճը, թվում է, բավական էական է։ Սակայն այդպես կարող է թվալ այնքան ժամանակ, քանի դեռ չես ծանոթացել կոնկրետ ապրանքային խմբերի արդյունաբերական արտադրության վիճակագրությանը։ Այստեղ արդեն հարկ է արձանագրել առավել քան տագնապալի միտումներ…
Հայրենի ողջ արտադրական տեսականին չենք թվարկի, կանգ կառնենք միայն նրա վրա, ինչը թույլ է տալիս ավելի լավ ներկայացնել արդյունաբերության ոլորտում, տնտեսության իրական հատվածում տիրող իրավիճակը. այն, ինչը բնութագրում է մեր ներկայիս արտահանումային թրենդն ու ներքին պահանջարկը։
Սննդարդյունաբերության ոլորտում իրավիճակը, ուղիղն ասենք, այնքան էլ լավատեսական չէ։ Հունվար-մայիս ամիսներին Հայաստանում նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է թարմ կամ սառեցված տավարի, խոզի, ոչխարի մսի արտադրությունը։ Այստեղ կրճատումները մեծ չեն. 5-4%. Սակայն հզոր անկում է գրանցվել ձկնարտադրության ոլորտում։ Կրճատումը կազմում է առավել քան 30%։ Այո, իրավիճակը փոքր-ինչ բարելավում է հավի մսի արտադրության աճը 11%-ով։ Բայց դա ամենևին չի կարելի համարել այլ ուղղություններով արձանագրված անկման փոխհատուցում։ Եվ առավելևս, եթե հաշվի առնենք արտահանման կողմնորոշումը, ասենք՝ հենց նույն ոչխարի և ձկան մասով, և դրա լիակատար բացակայությունը հավի մսի պարագայում։
Ասենք, որ նշված ժամանակահատվածում աճել է կաթի և կաթնամթերքի արտադրությունը։ Դա, իհարկե, պլյուս է։ Բայց այ, օրինակ, հացի արտադրությունը նվազել է։ Եվ դա մինուս է։
Հատուկ ուշադրություն է գրավում իրավիճակն ալկոհոլային, կրկին իսկ՝ արտահանման ուղղվածություն ունեցող ճակատում։ Կոնյակի արտադրությունը նվազել է 15%-ով, օղու արտադրությունը՝ 30%-ով, ոգելից այլ ըմպելիքներինը՝ 50%-ով։ Ընդ որում ահռելի չափով, գրեթե 6 անգամ աճել է էթիլային անխառն սպիրտի արտադրությունը։ Նման արտառոց աճի պատճառներն ակնհայտ են։ Համավարակի պայմաններում սպիրտը՝ որպես ախտահանիչ միջոց, արդիականություն է ստացել։ Բայց այն, որ արտահանմանն ուղղված կոնյակի արտադրությունն անկում է արձանագրում, մեղմ ասած, ավանդական արտաքին շուկաների կորստի տագնապալի ախտանշան է։ Իսկ ընդհանրապես ալկոհոլի արտադրության ծավալների ընդհանուր կրճատումը չի կարող բացասաբար չանդրադառնալ նաև ակցիզային հարկի գծով բյուջետային մուտքերի վրա։ Նույնը վերաբերում է, թերևս, ծխախոտի արտադրությանը։ Այստեղ ևս անկում է արձանագրվել 13,8%-ով։
Փոքր-ինչ ավելի լավ իրավիճակ է ստեղծվել թեթև արդյունաբերության ոլորտում։ Աճել է տրիկոտաժի, կոշիկի, անկողնային սպիտակեղենի արտադրությունը։ Բայց, օրինակ, արտահանման ուղղվածություն ունեցող գորգերի արտադրության ծավալը կրճատվել է ավելի քան 70%-ով։
Այս մռայլ խորապատկերին, թերեվս, ամենավառ «հաջողություններն» արձանագրվել են հանքարդյունաբերության ոլորտում։ Այսպես, ցինկի խտանյութի արտադրությունն աճել է 30%-ով, պղնձի խտանյութինը՝ 24%-ով, իսկ մոլիբդենի խտանյութինը՝ 1,7 անգամ։ Թվերն առավել քան խոսուն են և մի ավելորդ անգամ ընդգծում են, որ այսօր երկրի տնտեսական կյանքի ամենաակտիվ ուղղությունը հումքային արտահանումն է և մեր ընդերքի ակտիվ շահագործումը։ Մի կողմից՝ մենք կորցնում ենք դիրքերը ավանդական արտահանման ուղղություններով (կոնյակ, ծխախոտ, ոչխարի միս, ձուկ), մյուս կողմից՝ իրական շարժ ունենք բնական ռեսուրսների օգտագործման ոլորտում։
Ասենք ուղղակի. ուրվագծվող հեռանկարները չափազանց մռայլ են։ Մանավանդ եթե հաշվի առնենք, որ խոսքը տարվա այն ժամանակահատվածի մասին է, որի մեծ մասը (երեք ամիսը՝ հինգից) չի ենթարկվել համավարակի «հարվածին»։ Դժվար թե արժե կասկածել, որ կիսամյակի արդյունքներով, և ընդհանրապես՝ ճգնաժամի յուրաքանչյուր նոր ամսվա հետ պատկերը կփոխվի դեպի վատը: Հենց թեկուզ այն պարզ պատճառով, որ կառավարությունում, դատելով ամենից, նման խնդիրները չեն էլ նկատում։ Իսկ եթե անգամ նկատում են, ապա խնդիր չեն համարում։ Ինչպես որ դեռ փետրվարին մեզ համար սպառնալիք չէին համարում համաճարակի համաշխարհային բռնկումը, երբ Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարը հայտարարում էր, թե տնտեսական ռիսկերը մեզ վրա շատ չեն անդրադառնա։ Հիշեցնենք, այն ժամանակ նախարարն ասում էր, թե համավարակի բացասական ազդեցությունը մենք կարող ենք զգալ միայն երեք ուղղություններով. պղնձի համաշխարհային գների անկում, Ռուսաստանում տնտեսական իրավիճակի վատթարացում՝ նավթի գների անկման պատճառով, ինչը կարող են իրենց մաշկի վրա զգալ արտագնա աշխատանքի մեկնած մեր հայրենակիցները, և Չինաստանից զբոսաշրջիկների թվի կրճատում։ Հենց այս և միմիայն այս երեք ուղղություններով էր կառավարությունը տեսնում մեր տնտեսությանը սպառնացող վտանգները 4 ամիս առաջ։ Ավելի ճիշտ՝ դրանից բացի ուրիշ ոչինչ չէր էլ տեսնում։ Թեև այն ժամանակ արդեն շատերի համար ակներև էր, որ մեր տնտեսությանը սպառնացող մարտահրավերները բազմապատիկ ավելի շատ են։ Ճիշտ նույն կերպ էլ ներկայումս է կառավարությունն արձագանքում իրավիճակին՝ անտեսելով ակնհայտ վտանգավոր միտումներն ու ախտանշանները…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-02 10:23Премьер-министр Армении Никол Пашинян поздравил сограждан с Международным днем труда и солидарности трудящихся, напомнив о важности знаний и образования, передает Новости-Армения. "Труд, конечно, является необходимым, но недостаточным условием для улучшения жизни отдельного человека и общества, поскольку только эффективный труд приносит удовлетворительные результаты, а чтобы быть эффективным, труд должен основываться на знаниях, постоянно совершенствуемых навыках, то есть на образовании и обучении", - говорится в послании премьер-министра Армении к 1 мая. "Возможно, нам следует найти в себе силы признать, что мы живем плохо в меру того, чего мы не знаем, и хорошо в меру того, что мы знаем, и для того, чтобы расширить наше благосостояние, нам нужно сократить объем того, чего мы не знаем, и расширить объем того, что мы знаем, а это возможно при теснейшей взаимосвязи труда и образования, образования и труда", - заявил Пашинян.
-
2025-05-01 10:36С 1 января 2025 года и по состоянию на 28 апреля 37 737 граждан подали Всеобщую декларацию о доходах (из 900 тыс декларантов - ред.), заявил премьер Никол Пашинян 30 апреля на заседании правительства, передает АрмИнфо. «16 тысячам 271 гражданину возвращены 1 миллиард 482 миллиона драмов в виде социального кредита (+ 165 миллионов драмов по сравнению с прошлым понедельником). Средняя сумма кредита, полученного обратно одним человеком, составляет 91,1 тыс. драмов», - отметил он. Премьер обратил внимание на тот факт, что в результате данного процесса сгенерировано дополнительных налогов на 1 млрд драмов.
-
2025-04-29 10:36В Армении с 27 апреля 2025 года вступила в силу административная ответственность для хозсубъектов за нарушения в маркировке молочных и мясных продуктов, передает АРКА. Как напомнили в Минэкономики республики, согласно изменениям в законе "О торговле и услугах", молочная продукция без заменителей молочного жира должна размещаться в супермаркетах на зелёных стеллажах, а с содержанием заменителей молочного жира - на оранжевых стеллажах. Кроме того, на полках должны быть соответствующие информационные таблички. Инспекционный орган безопасности продуктов питания сообщил ранее, что с 27 апреля вводится также административная ответственность для предпринимателей, которые не обеспечат наличие для мясной продукции документов, подтверждающих забой скота на скотобойнях, в видном для потребителей месте.
-
2025-04-26 15:28Тысяча крупнейших налогоплательщиков Армении за первый квартал 2025 года перечислили в госбюджет республики налогов и таможенных выплат на сумму более 409,3 млрд драмов против 387,1 млрд драмов за январь-март 2024 года, сообщает АРКА со ссылкой на Комитет по госдоходам РА. Согласно пресс-релизу, налоговым органом собрано 329,1 млрд драмов, а таможенным органом – 80,2 млрд драмов. В первую десятку крупнейших налогоплательщиков входят – "Газпром Армения" (выплаты составили 19,9 млрд драмов), Mobile Center Art (16,6 млрд драмов), Grand Tobacco (12,1 млрд драмов), CPS Energy Group (7,03 млрд драмов), Pretty Way (6,5 млрд драмов), Wildberries (5,7 млрд драмов), City (5,2 млрд драмов), International Masis Tabak (4,5 млрд драмов), ЗАО «Электрические сети Армении» (4,4 млрд драмов), Soft Constract (4,01 млрд драмов).
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-07-16 07:31Նրանք հպարտանալու բան ունեն իրենց մասնագիտական տոնին Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը հպարտանալու և տոնելու բան կա։ Բայց գլխավոր հարստությունը, ինչպես մշտապես նշում են հանքարդյունաբերական ընկերություններում, մարդիկ են, աշխատանքային կոլեկտիվները։
-
2022-07-15 10:1715 տարվա ընթացքում 400 մլն դոլարի ներդրումներ հանքարդյունաբերության ոլորտում Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը կառավարության որոշմամբ վերականգնել են 2008 թվականին: Որոշման հիմնավորման մեջ նշվել է, որ այդ ոլորտները առաջնայիններից են Հայաստանի տնտեսության մեջ, և դրանց զարգացման հետ մեծ հույսեր են կապվում, այդ թվում՝ այլ ոլորտների վրա դրանց ազդեցության տեսանկյունից:
-
2019-05-07 21:36Հայաստանում առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում տեղի ունեցան բավականաչափ իրադարձություններ, որպեսզի խոսենք առաջին արդյունքների մասին։ Անշուշտ, քիչ չեն նրանք, ովքեր արդեն համտեսել են տնտեսական հեղափոխության և հայկական տնտեսության թռիչքաձև վերելքի քաղցր պտուղները։ Թեպետ, նրանց մասին՝ քիչ ավելի ուշ։ Իսկ առայժմ խոսենք այն մասին, թե ինչ տեղի ունեցավ երկրի տնտեսության մեջ այսչափ կարճ, բայց հեղափոխական ժամանակահատվածում։ Արդյունքներն իսկապես չափազանց շատ են։
-
2019-04-12 19:53«Այս մեկ տարվա ընթացքում ձևավորվել էին գերսպասումներ և նման պարագայում ակնհայտ էր, որ բավականին արագ կարող էր դա հանգեցնել գերհիասթափությունների»- լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը: