ԷՔՍՊԱՆՍԻԱ՝ ԱՌԱՆՑ ԴԻՄԱԴՐՈՒԹՅԱՆ
Աշխարհի բազմաթիվ քաղաքներում ադրբեջանցիների ձեռնարկած հակահայկական ագրեսիայի ալիքի, դրա սկզբնական՝ ծիրանի փուլի, այնուհետ սրճարաններում ու ռեստորաններում ջարդարարության խորապատկերին միանգամայն սպասելի կերպով բացվեց հակամարտության առևտրատնտեսական ճակատը։ Այժմ ինչ-որ տեղ բոյկոտվում են հայկական ապրանքները, ինչ-որ տեղ՝ ադրբեջանականն ու թուրքականը։ Կրկնեմ, զարմանալի բան դրանում առանձնապես չկա։
Միակ բանը, որ զարմացնում է, Հայաստանի և նրա քաղաքացիների մասնակցության միանգամայն տարօրինակ բացակայությունն է այդ գործընթացին: Այստեղ շատերը հպարտությամբ ու հայրենասիրական պաթոսով պաշտպանում են, ասենք, Ամերիկայում թուրքական ապրանքների բոյկոտի ակցիաները, իսկ հետո վազում հարևան խանութ ու գնում նույն թուրքական արտադրանքը։
Այս համատեքստում բավական պերճախոս են վիճակագրության տվյալները մեր արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ Թուրքիայի տեղի վերաբերյալ։ Ահա ուրեմն, ընթացիկ տարվա հունվար-մայիս ամիսներին Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ապրանքաշրջանառությունը կազմել է ավելի քան 76 մլն դոլար։ Մինչդեռ այդ 76 միլիոնը նշված ժամանակահատվածում արտաքին ողջ առևտրաշրջանառության 10%-ն է։ Այլ կերպ ասած, Հայաստանի ողջ արտաքին առևտրաշրջանառության մեկ տասներորդն ապահովվում է Թուրքիայի հաշվին։ Նկատեք, խոսքը մեր հանդեպ բացահայտ թշնամական երկրի մասին է, որի հետ չունենք դիվանագիտական հարաբերություններ, որը բացահայտ և մշտապես աջակցում է Ադրբեջանի ագրեսիային ընդդեմ Հայաստանի և Արցախի։ Եթե հաշվի առնենք, որ ասելով՝ հայ-թուրքական ապրանքաշրջանառություն, նկատի է առնվում գործնականում միայն ներկրումը Հայաստան, ապա իրավիճակը կարելի է բնութագրել պարզապես որպես հայկական շուկաների զավթում թուրքական ապրանքների կողմից։
Այո, նման իրավիճակն ամենևին էլ նոր չէ։ Բայց այն խորանում է տարեցտարի։ Օրինակ, 2018 թվականին (հունվար-մայիսին) Թուրքիայի տեսակարար կշիռը մեր արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ կազմել է 9,3%, իսկ այժմ՝ 10%։ Այսպես. այս տարվա ապրիլին այդ ցուցանիշն արձանագրվել է 9,9%-ի մակարդակում, իսկ մայիսին՝ արդեն 10%-ի։ Այնպես որ միանգամայն ակնհայտ են Թուրքիայի տեղի աճի միտումները մեր առևտրատնտեսական կյանքում։ Դրա համար գուցեև կան օբյեկտիվ պատճառներ, բայց այդուհանդերձ ակնհայտ է, որ թուրքական առևտրային էքսպանսիային խոչընդոտելու փորձեր անգամ մեր կառավարությունը չի ձեռնարկում։ Հարկ կա՞ արդյոք ասել, որ այստեղ, բացի ամենայնից, խոսքը վերաբերում է երկրի տնտեսական անվտանգությանը։ Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ Հայաստան ներկրվող ապրանքների ահռելի մասը սննդամթերք է, ապա ստեղծված իրավիճակում կարելի է նաև խոսել Հայաստանի պարենային անվտանգությանը սպառնացող վտանգի մասին։
Մինչդեռ արտաքին առեվտրի ոլորտում թուրքական գործոնի աճին զուգընթաց՝ իր տեղն աստիճանաբար զիջում է մեր ավանդական առևտրատնտեսական գործընկերը. Իրանը։ Նշենք, որ Իրանի տեսակարար կշիռը մեր արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ կազմում է 8,4%, ինչը զիջում է թուրքականին 1,6%-ով։ Եվ դա այն դեպքում, երբ Իրանը մեզ համար պարզապես գործընկեր չէ. երկու տարի առաջ հայ-իրանական սահմանի վրա բացվեց Ազատ տնտեսական գոտի (ԱՏԳ), որը պետք է լուրջ խթան դառնար մեր երկրների միջև առևտրատնտեսական կապերի զարգացման ու ընդլայնման համար։ Բայց, ավաղ, երկու տարվա ընթացքում հայ-իրանական ԱՏԳ-ին վերաբերող ամենատպավորիչ իրադարձություն դարձավ այն, որ, այցելելով օբյեկտ, վարչապետը ուշադրության արժանացրեց լոկ այն, որ այդ տարածքում սակավաթիվ են աղբամանները։ Հիշեցնեմ, ըստ նախագծի՝ ԱՏԳ-ն պետք է ներգրավեր մոտ 130 մլն դոլարի ներդրումներ, այստեղ պետք է հաստատվեին ավելի քան 50 ընկերություններ, և նախատեսվում էր 1500 աշխատատեղերի բացում։ Բայց... Ըստ էության, այդ նախագիծը կարելի է համարել թաղված, ինչպեսև, ասենք, իր նախորդներից թավշե կառավարության ժառանգած բազմաթիվ այլ ծրագրեր։
Երկու տարի առաջ հայ հասարակության մի մասը հանկարծ հպարտ զգաց իրեն։ Թե ով և ինչով սկսեց հպարտանալ այն ժամանակ, առանձին հարց է։ Առանձին հարց է և այն, թե ով ու ինչով է հպարտանում այսօր։ Բայց այ, հետաքրքիր է, թե ինչ զգացողություններ ունեն երեկվա ու այսօրվա հպարտները՝ տեսնելով, որ Հայաստանի առևտրատնտեսական մթնոլորտի վրա հսկայական ազդեցություն է գործում Թուրքիան։ Այն Թուրքիան, որը համերաշխ է Ադրբեջանի հետ հակահայկական ագրեսիայի մեջ և լիարժեքորեն գործում է բոլոր ճակատներում, ներառյալ՝ առևտրատնտեսական: Այն Թուրքիան, որը գործնականում առանց դիմադրության բախվելու նվաճում է մեր շուկաները։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-02 10:23
Премьер-министр Армении Никол Пашинян поздравил сограждан с Международным днем труда и солидарности трудящихся, напомнив о важности знаний и образования, передает Новости-Армения. "Труд, конечно, является необходимым, но недостаточным условием для улучшения жизни отдельного человека и общества, поскольку только эффективный труд приносит удовлетворительные результаты, а чтобы быть эффективным, труд должен основываться на знаниях, постоянно совершенствуемых навыках, то есть на образовании и обучении", - говорится в послании премьер-министра Армении к 1 мая. "Возможно, нам следует найти в себе силы признать, что мы живем плохо в меру того, чего мы не знаем, и хорошо в меру того, что мы знаем, и для того, чтобы расширить наше благосостояние, нам нужно сократить объем того, чего мы не знаем, и расширить объем того, что мы знаем, а это возможно при теснейшей взаимосвязи труда и образования, образования и труда", - заявил Пашинян.
-
2025-05-01 10:36
С 1 января 2025 года и по состоянию на 28 апреля 37 737 граждан подали Всеобщую декларацию о доходах (из 900 тыс декларантов - ред.), заявил премьер Никол Пашинян 30 апреля на заседании правительства, передает АрмИнфо. «16 тысячам 271 гражданину возвращены 1 миллиард 482 миллиона драмов в виде социального кредита (+ 165 миллионов драмов по сравнению с прошлым понедельником). Средняя сумма кредита, полученного обратно одним человеком, составляет 91,1 тыс. драмов», - отметил он. Премьер обратил внимание на тот факт, что в результате данного процесса сгенерировано дополнительных налогов на 1 млрд драмов.
-
2025-04-29 10:36
В Армении с 27 апреля 2025 года вступила в силу административная ответственность для хозсубъектов за нарушения в маркировке молочных и мясных продуктов, передает АРКА. Как напомнили в Минэкономики республики, согласно изменениям в законе "О торговле и услугах", молочная продукция без заменителей молочного жира должна размещаться в супермаркетах на зелёных стеллажах, а с содержанием заменителей молочного жира - на оранжевых стеллажах. Кроме того, на полках должны быть соответствующие информационные таблички. Инспекционный орган безопасности продуктов питания сообщил ранее, что с 27 апреля вводится также административная ответственность для предпринимателей, которые не обеспечат наличие для мясной продукции документов, подтверждающих забой скота на скотобойнях, в видном для потребителей месте.
-
2025-04-26 15:28
Тысяча крупнейших налогоплательщиков Армении за первый квартал 2025 года перечислили в госбюджет республики налогов и таможенных выплат на сумму более 409,3 млрд драмов против 387,1 млрд драмов за январь-март 2024 года, сообщает АРКА со ссылкой на Комитет по госдоходам РА. Согласно пресс-релизу, налоговым органом собрано 329,1 млрд драмов, а таможенным органом – 80,2 млрд драмов. В первую десятку крупнейших налогоплательщиков входят – "Газпром Армения" (выплаты составили 19,9 млрд драмов), Mobile Center Art (16,6 млрд драмов), Grand Tobacco (12,1 млрд драмов), CPS Energy Group (7,03 млрд драмов), Pretty Way (6,5 млрд драмов), Wildberries (5,7 млрд драмов), City (5,2 млрд драмов), International Masis Tabak (4,5 млрд драмов), ЗАО «Электрические сети Армении» (4,4 млрд драмов), Soft Constract (4,01 млрд драмов).
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-02-16 19:49
Գերակա ոլորտները հետադիմում են Մեկ տարի առաջ հերթական նիստում Հայաստանի կառավարությունը հաստատեց երկրի տնտեսության վերականգնման ծրագիրը՝ մինչև 2024 թվական վերջնաժամկետով: Այդ ծրագրի և դրա հիմնական առաջնահերթությունների մասին ժամանակին շատ է խոսվել ու գրվել։
-
2021-12-24 08:59
Իշխանության գալու առաջին իսկ օրվանից Փաշինյանը սկսեց նպատակաուղղված ոչնչացնել ենթակառուցվածքները, պետական կառավարման համակարգերը, այդ թվում՝ տնտեսական։ Իսկ այսօր կառավարությունն ու մենք բոլորս քաղում ենք նման անհեռատես, եթե ավելի կոպիտ չասենք, որոշման պտուղները…
-
2021-05-26 20:23
Առաջին հայացքից բավական զարմանալի է, որ առաջիկա արտահերթ ընտրություններին պատրաստվում են մասնակցել այդքան մեծ թվով քաղաքական ուժեր ու գործիչներ։ Թվում է, բնավ ոչ բոլորն են կարող խիզախել հանձն առնել պատասխանատվությունը Հայաստանի ճակատագրի համար՝ գրեթե բոլոր ոլորտներում տիրող բացարձակ բարդակի, պետականության փաստացի կորստի, կառավարման համակարգի լիակատար փլուզման, սոցիալ-տնտեսական կաթվածահարության պայմաններում։
-
2021-05-07 17:05
Իշխանավարման 3 տարիների արդյունքում Փաշինյանի թիմը ցույց տալու ոչինչ չունի Ի՞նչ բան է առհասարակ տնտեսությունը: Դա, ներեցեք ծեծված բնորոշման համար, երկրում ամեն օր արտադրվող բոլոր ապրանքների և ծառայությունների ամբողջությունն է։ Մեր երկրի տնտեսությունը բացառություն չէ։ Եվ ի՞նչ ունենք այսօր։