ՓՈՐՁՈՒԹՅՈՒՆ. ԲՈՒԺԵԼ՝ ԿԱՇԱՌՔ ՎԵՐՑՆԵԼՈՎ, ԹԵ՞ ՁՐԻ ԽԵՂԵԼ
Գրեթե մեկ շաբաթ շարունակ ՊԵԿ-ի աշխատակիցների պարգևավճարների հարցը մնում է քննարկելի։ Իհարկե, թեման ինքնին աղմկահարույց է։ Բայց արդեն չգիտես, թե որն է ավելի լավ. որ դրա մասին խոսեն, թե՞ լռեն։ Հաճախ հնչում և հասարակությանն են պարտադրվում այն աստիճան արտառոց փաստարկներ, որ դրանք լսելիս անգամ անհարմարավետության զգացում ես ապրում։
Ավելի լավ է լռեին, քան ջանային համոզել հասարակայնությանը, թե կոռուպցիոն ռիսկերը տվյալ ոլորտում մեծ են և անհրաժեշտ է դրանք նվազագույնի հասցնել պարգևավճարներ բաժանելու ճանապարհով։ Իբր՝ դժվար է ցածր աշխատավարձ ստացող հարկային ծառայողների համար դիմանալ կաշառք վերցնելու գայթակղությանը։ Ըստ էության, դա նշանակում է, որ պետական գանձարանը, հարկատուների բանակը վճարում են կոռուպցիոն գայթակղությունների դեմ խեղճ հարկայինների պայքարի դիմաց։ Դրանով իսկ այդ գայթակղությունը փաստացի ճանաչվում է օբյեկտիվ, բնական ու արդարացված գործոն, որն իշխանությունը փորձում է «վնասազերծել» պարգևավճարային ներարկումներով։
Մինչդեռ ակնհայտ է, որ գայթակղության գործոն գոյություն ունի գործնականում բոլոր ոլորտներում։ Օրինակ, բժիշկների համար նույնպես դժվար է դիմանալ փորձությանը, երբ ստիպված են ընտրություն կատարել. կաշառք վերցնել ու բուժել հիվանդին, թե՞ ձրի խեղել նրան։ Քննաշրջանների ընթացքում համանման ընտրության առջև են կանգնում բուհերի դասախոսները. կտրել անբան ուսանողին, թե՞ լավ գնահատական դնել փողի դիմաց։ Ճանապարհային ոստիկանները գրեթե ամեն րոպե ներքին պայքար են մղում «կաշառքային» հրապույրի դեմ… Կոռուպցիոն գայթակղությունը եղել է, կա ու կլինի համարյա ամենուր։ Ճիշտ այնպես, ինչպեսև գողանալու գայթակղությունը։ Բայց չգիտես ինչու նորմալ մարդիկ օրենքը ոտնահարելու գայթակղությունների դեմ պայքարում յոլա են գնում առանց պարգևավճարային խթանիչների…
Մեծ հաշվով ողջ խնդիրն այն է, որ ներկայացնելով հարկային ծառայողների բոնուսներն արդարացնող, նրանց արտոնյալ դիրք հաղորդող իբր համոզիչ փաստարկներ, հասարակության ուղեղն են մտցվում առավել քան կասկածելի մտքեր։ Եվ մտցվում են բավական արդյունավետ։ Այն աստիճան արդյունավետ, որ հարկայինների նույն այդ պարգևավճարներն ըմբռնում են գտնում առանձին անձանց և խմբերի միջավայրում։ Այն աստիճան արդյունավետ, որ մարդիկ հաճախ պարզապես կորցնում են տրամաբանված մտածելու ունակությունը։ Այն աստիճան արդյունավետ, որ գործնականում ամեն ինչում բաժանարար գիծ է անցկացված անցյալի ու ներկայի միջև, և այսօրվա ցանկացած մառազմ ինքնամոռաց արդարացվում է երեկվա խավարի ուրվականով։
Նույն այդ պարգԵՎավճարների հարցը դրա լավագույն հաստատումն է. անցյալում, նախկին իշխանության օրոք, հարկային ծառայողները կաշառքներ էին վերցնում, և գանձարանը զրկվում էր լուրջ դրամական մուտքերից։ Դա ահավոր է։ Այսօր հարկայիններին հավելյալ վճարում են, որպեսզի նրանք կաշառքներ չվերցնեն, իսկ գանձարանը դարձալ կորցնում է։ Բայց սա ուրիշ է, սա լավ է, սա հույսեր է ներշնչում։ Իհարկե, փաստ չէ, թե պարգևավճարներն իսպառ վերացրել են կաշառքներ վերցնելու ցանկությունը։ Մեկը մյուսին չի խանգարում։ Մարդկային ագահությունը դժվար թե հնարավոր է սահմանափակել խրախուսիչ գործողություններով։ Սակայն նախկին իշխանության հանդեպ ատելությունից կուրացած մարդիկ նույնիսկ ագահությունն ու այլ արատներն են փորձում բաժանել խավար անցյալի և լուսավոր ներկայի միջև։ Նոր ագահությունն ավելի համակրելի տեսք ունի։
Հարկային ծառայողների պարգևավճարների հետ կապված իրավիճակում կա առանձնակի ուշադրության արժանի ևս մեկ տեսանկյուն։ Իշխանությունը, արդարացնելով այդ քայլը, պատճառաբանում է նրանով, թե իբր՝ քանի որ հենց ՊԵԿ-ի ախատակիցներն են ապահովում փողերի հոսքը բյուջե, որից վճարվում են թոշակներն ու նպաստները, ապա նրանք արժանի են դրամական խրախուսման։ Մոտեցումն այս, ասենք ուղղակի, կասկածելի է։ Նախ՝ այն պատճառով, որ իր էությամբ սաստիկ հիշեցնում է «ատկատների» ճղճիմ սխեման. փողը ճարեցիր՝ կարող ես ակնկալել քո բաժինը։ Երկրորդ՝ պետության համար գումարներ է հայթայթում ոչ միայն ՊԵԿ-ը, այլև գործադիր իշխանության այլ ստորաբաժանումներ, որոնք իրենց ավանդն ունեն ներդրումներ կամ վարկային միջոցներ բերելու գործում։ Եվ վերջապես՝ ամենագլխավորը. ՊԵԿ-ը փող չի հայթայթում, չի ապահովում միջոցների հոսքը գանձարան։ Կոմիտեն լոկ հետևում է օրենքի պահպանմանը, որով էլ, ըստ էության, սահմանված է բյուջեի ֆինանսական մուտքերի մեխանիզմը։ Ցավոք, այս տարրական բաների մասին հարկ է լինում հիշեցնել։
Թեպետ, դա զարմանալի չէ, երբ իշխանության մեջ տիրում է պետական մտածողության իսպառ բացակայություն, և այդ պակասուրդը փոխանցվում է հասարակությանը։ Իսկ հասարակությունն այնքան շվարած է, որ ագահաբար կուլ է տալիս այն ամենը, ինչ համեմված է նախկին իշխանության մասին զարհուրիկների կծու սոուսով։ Այն աստիճան շվարած, որ նույն արատները մեկնաբանում է կախված այն բանից, թե ումն են դրանք՝ նախկին, թե ներկայիս իշխանություններինը։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-02 10:23
Премьер-министр Армении Никол Пашинян поздравил сограждан с Международным днем труда и солидарности трудящихся, напомнив о важности знаний и образования, передает Новости-Армения. "Труд, конечно, является необходимым, но недостаточным условием для улучшения жизни отдельного человека и общества, поскольку только эффективный труд приносит удовлетворительные результаты, а чтобы быть эффективным, труд должен основываться на знаниях, постоянно совершенствуемых навыках, то есть на образовании и обучении", - говорится в послании премьер-министра Армении к 1 мая. "Возможно, нам следует найти в себе силы признать, что мы живем плохо в меру того, чего мы не знаем, и хорошо в меру того, что мы знаем, и для того, чтобы расширить наше благосостояние, нам нужно сократить объем того, чего мы не знаем, и расширить объем того, что мы знаем, а это возможно при теснейшей взаимосвязи труда и образования, образования и труда", - заявил Пашинян.
-
2025-05-01 10:36
С 1 января 2025 года и по состоянию на 28 апреля 37 737 граждан подали Всеобщую декларацию о доходах (из 900 тыс декларантов - ред.), заявил премьер Никол Пашинян 30 апреля на заседании правительства, передает АрмИнфо. «16 тысячам 271 гражданину возвращены 1 миллиард 482 миллиона драмов в виде социального кредита (+ 165 миллионов драмов по сравнению с прошлым понедельником). Средняя сумма кредита, полученного обратно одним человеком, составляет 91,1 тыс. драмов», - отметил он. Премьер обратил внимание на тот факт, что в результате данного процесса сгенерировано дополнительных налогов на 1 млрд драмов.
-
2025-04-29 10:36
В Армении с 27 апреля 2025 года вступила в силу административная ответственность для хозсубъектов за нарушения в маркировке молочных и мясных продуктов, передает АРКА. Как напомнили в Минэкономики республики, согласно изменениям в законе "О торговле и услугах", молочная продукция без заменителей молочного жира должна размещаться в супермаркетах на зелёных стеллажах, а с содержанием заменителей молочного жира - на оранжевых стеллажах. Кроме того, на полках должны быть соответствующие информационные таблички. Инспекционный орган безопасности продуктов питания сообщил ранее, что с 27 апреля вводится также административная ответственность для предпринимателей, которые не обеспечат наличие для мясной продукции документов, подтверждающих забой скота на скотобойнях, в видном для потребителей месте.
-
2025-04-26 15:28
Тысяча крупнейших налогоплательщиков Армении за первый квартал 2025 года перечислили в госбюджет республики налогов и таможенных выплат на сумму более 409,3 млрд драмов против 387,1 млрд драмов за январь-март 2024 года, сообщает АРКА со ссылкой на Комитет по госдоходам РА. Согласно пресс-релизу, налоговым органом собрано 329,1 млрд драмов, а таможенным органом – 80,2 млрд драмов. В первую десятку крупнейших налогоплательщиков входят – "Газпром Армения" (выплаты составили 19,9 млрд драмов), Mobile Center Art (16,6 млрд драмов), Grand Tobacco (12,1 млрд драмов), CPS Energy Group (7,03 млрд драмов), Pretty Way (6,5 млрд драмов), Wildberries (5,7 млрд драмов), City (5,2 млрд драмов), International Masis Tabak (4,5 млрд драмов), ЗАО «Электрические сети Армении» (4,4 млрд драмов), Soft Constract (4,01 млрд драмов).
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-10-22 17:08
2021 թվականի երրորդ եռամսյակի տվյալներով Ամերիաբանկը Հայաստանի ամենախոշոր հարկատու բանկն է:
-
2021-09-28 21:53
Նիկոլը 110 հազար դոլար է վճարել դրոնների համար Հիշո՞ւմ եք նախորդ գումարման խորհրդարանի նախագահ Արարատ Միրզոյանի սրտահույզ ռեպլիկը՝ ապառիկով կենցաղային տեխնիկա գնելու մասին: Ռեպլիկն ընդգրկվել էր երկրի ամենաբարձր ամբիոնից Փաշինյանի հնչեցրած ելույթում։ Կրկնակի գործակալի մասին Միքայել Մինասյանի բացահայտումն ավելի ուշ եղավ, իսկ մինչ այդ հեղափոխական հանրությունը բառացիորեն արտասվում էր Արարատի խոստովանությունից, թե իբր՝ նա ցանկացել է ապառիկով ինչ-որ բան գնել տան համար, բայց թույլ չեն տվել…
-
2021-09-09 21:10
Այն, որ Նիկոլին ու իր թիմին շատ է դուր եկել իշխանավորի հարմարավետ կյանքը, ակնհայտ է։ Նորմալ երկրում խորհրդարանի նախագահը համացանցում տեսահոլովակների տարածումից հետո, թե ինչպես է իր ընկերակիցների հետ պարում շքեղ հանգստավայրում, մինչ հայ ռազմագերիներին շարունակում են նվաստացնել Բաքվում, արդեն հրաժարական տված կլիներ: Բայց նրանց համար դա թուքումուր չէ, դա ցող ու շաղ է։
-
2021-04-06 21:29
Հայաստանում գնաճը դուրս է պրծել նախանշված միջանցքից Ազգային տնտեսությունն անցած տարվա ընթացքում կորցրել է 7,5% և 2020 թվականի 2-րդ եռամսյակից առ այսօր գտնվում է տեխնիկական ռեցեսիայի մեջ։ Ընթացիկ տարվա 2 ամիսների արդյունքներով՝ Հայաստանի տնտեսությունը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ անկում է ապրել 6,7%-ով։